در حکومت پیامبر اسلام(ص) مسجد کانون اصلی تمامی وقایع، تصمیمات و تحولات مهم و به نوعی مرکزیت حاکمیت بود. اما امروزه لاجرم و به دلیل وجود انواع سازمان‌ها، ادارات و البته پیچیده‌تر شدن مسائل جامعه انسانی، مسجد نمی‌تواند دقیقا همان نقش را ایفا کند. و این درحالی است که در زمان پیامبر، مسجد به جز آنکه محلی برای عبادت مومنین به حساب می‌آمد، مکان اصلی آموزش و تعالیم سیاسی و نظامی نیز بود.

باتوجه به این مقدمه شاید در ابتدا این گونه به نظر برسد که در عصر ما، مسجد تنها برای اعمال عبادی مانند نماز، اعتکاف و… کاربرد دارد؛ اما می‌توان ادعا کرد مسجدهای فعلی اگرچه به طور مستقیم مکانی برای انجام فعالیت‌های سابق خود نباشند، اما تقویت روحیه دینی جامعه و تزریق حس عبودیت در تمامی ارکان و ساختارهای حاکمیت همچنان از وظایف مساجد است. همچنین از مهم‌ترین کارکردهای مسجد در زمانه‌ ما، باید به نقش مساجد در تقویت ابعاد فرهنگی و اجتماعی جامعه اشاره داشت. از جمله فعالیت‌های فرهنگی و اجتماعی که در حیطه وظایف مسجد است، ایجاد شرایط مناسب برای حضور دوقشر آینده‌ساز یعنی مادران و کودکان است.

مادران، کودکان و مساجد

لکسوس شرکت خودروسازی ژاپنی، که وظیفه طراحی، تولید و پخش خودروهای لوکس شرکت تویوتا را برعهده دارد، هر ساله برای دارندگان این خودروها مراسمی خصوصی برگزار کرده و از مشتریانش دعوت می‌کند تا در یک رستوران مخصوص حضور پیدا کنند و در طول این مهمانی و پذیرایی، ماشین آن‌ها را کارواش برده و تمیز می‌کند. این مهمانی فقط مختص کسانی است که لکسوس سوار می‌شوند.

دلیل این کار چیست!؟ دادن حس ویژه و متمایز بودن به معدودی از مشتریان. و این حس خوب تنها چیزی است که برای مشتریان باقی می‌ماند. حسی توام با افتخار که مشتری از انتخاب آن محصول راضی باشد.

این دقیقا همان کاری است که مساجد در قبال مادران و کودکان باید انجام دهند. دادن حس ارزشمند بودن و متمایز بودن نسبت به سایرین. درحالی که متاسفانه گاهی شاهد هستیم مادران به دلیل آوردن کودک خود به مسجد سرزنش می‌شوند و صدای هیس هیس سایر نمازگزاران بدرقه بازی بچه‌ها می‌شود. باید متوجه بود که این کودکان سرمایه‌هایی هستند که حضور آن‌ها در مساجد باید بیشتر از دیگران ارج داده شود.

به کمک مادران بروید

از نگاه دیگر، مادر که بار تربیت و سختی این مسیر را به دوش می‌کشد، نیاز به همراهی بیشتری از سوی ساختارها دارد. و نقش مسجد در این مسیر باید بیش از دیگران نقشی پویا و حمایت‌گر باشد؛ به طوری که او را همراهی کرده و بابت حضور کودکش در مسجد به او حس عذاب وجدان منتقل نکند. چرا که با حضور هرچه بیشتر کودکان و نسل جوان است که مساجد می‌توانند نقش خود در تربیت و انتقال حس الهی و دینی را به نسل‌های بعدی منتقل کنند.

شهید مطهری در این خصوص می‌نویسد: «بچه را باید در محیط مشوّق‏ نماز خواندن برد. به تجربه ثابت شده است که اگر بچه به مسجد نرود، اگر در جمع نباشد و نماز خواندن جمع را نبیند، به این کار تشویق نمی‌‏شود، چون اصلًا حضور در جمع مشوّق انسان است. آدم بزرگ هم‏ وقتى خودش را در جمع اهل عبادت می‌بیند، روح عبادت بیشترى پیدا مى‏‌کند، بچه که دیگر بیشتر تحت تأثیر است. متأسفانه کم رفتن ما به مساجد و معابد و مجالس دینى و اینکه بچه‌‏ها کمتر در مجالس مذهبى شرکت مى‏‌کنند، سبب مى‌‏شود که این‌ها از ابتدا رغبت به عبادت پیدا نکنند.»

از سوی دیگر برخی ساختارها و افراد در مساجد که تاثیر بسزایی در روند اجرای مراسمات و همچنین ایجاد شرایط و جایگاه مناسب برای حضور کودکان دارند، هیئت امنا، امام جماعت، هیئت‌ها و پایگاه‌های بسیج هستند. سنگ‌اندازی از سوی آن‌ها نه تنها به هیچ عنوان نمی‌تواند پذیرفته شده باشد بلکه خود باید مشوق این هدف باشند. و نکته مهم در این جا این است که بدانیم راه‌های زیادی برای جذب کودکان در مساجد گفته می‌شود ولی شاید مهم‌ترین آن‌ها وجود مربی و افراد صالح برای تربیت اصولی کودکان در مساجد، دادن مسئولیت هرچند کوچک به آنان و ایجاد حس وظیفه عمومی برای همه نمازگزاران است.

همه این موارد باعث ایجاد القوه و محبت میان کودک و مسجد شده و انسان را تا آخر به مسجد پای بند می‌کند.

به قلم زینب سادات طباطبائی علوی