«یاس کبود»؛ روایتی از مصیبتهای رضاخان برای زنان/ هجمه برخی رمانهای ایرانی علیه حجاب و مادرانگی
24 اردیبهشت 1402 1402-02-25 10:11«یاس کبود»؛ روایتی از مصیبتهای رضاخان برای زنان/ هجمه برخی رمانهای ایرانی علیه حجاب و مادرانگی
- متادخت
- 24 اردیبهشت 1402
- 10:10 ق.ظ
- No Comments
به گزارش متادخت، زن در طول تاریخ با نقشهای متفاوتی نمایش داده شده است، اما عمدتاً در طول تاریخ توجه به مسئله زن از سوی نظامها و نخبگان سیاسی و اجتماعی دستاویزی برای پیشبرد اهداف و اغراض آنان بوده است، نمونههای این اتفاق که پیش از آغاز مدرنیته نیز اتفاق افتاده کم نیست، بارزترین نمونه که دست کم در ذهن ما ایرانیان نقش بسته کشف حجاب زنان در زمان رضاخان است که نماد اصلی تجدد از سوی شخص شاه و همفکرانش تلقی میشد.
پدیده کشف حجاب در ایران ناشی از آشنایی برخی روشنفکران و دولتمردان با فرهنگ و اندیشه غرب بود، که در آن دوره در ادبیات نمود چندانی پیدا نکرد، اما در دورههای بعد در سالهای قبل از انقلاب در دو اثر «شوهر آهو خانم» نوشته علیمحمد افغان و «جشن فرخنده» از جلال آل احمد به مساله کشف حجاب پرداخته شد.
بعد از پیروزی انقلاب، کشف حجاب رضاخانی در ادبیات معاصر نمود بیشتری داشت، از مهمترین رمانهایی که به این موضوع پرداختند، «من او» نوشته رضا امیرخانی، «ای کاش گل سرخ نبود» نوشته منیژه آرمین، «ننگسالی» نوشته فائزه درهگزنی، «پاریس پاریس» نوشته سعید تشکری، «کشف حجاب» نوشته فاطمه صادقی و… است.
راضیه تجار نیز در رمان تازه خود با عنوان «یاس کبود» به موضوع کشف حجاب پرداخته است، او در این رمان که به گفته خود سالهاست در دست نگارش داشته و بنا به مشیت الهی، حالا و در این برهه زمانی فرصت انتشار پیدا کرده، از گذر تاریخ به مسئله حجاب پرداخته است.
انتشارات کتابستان معرفت، که پیش از این رمان «حریر» نوشته فاطمه سلطانی را با موضوع کشف حجاب منتشر کرده بود، در سی و چهارمین نمایشگاه بینالمللی کتاب تهران رمان تازه راضیه تجار را عرضه کرده است.خبرگزاری تسنیم به مناسبت انتشار این رمان گفتوگویی با راضیه تجار نویسنده داشته است، این گفتوگو به شرح ذیل است:
*تسنیم: «یاس کبود» رمانی تاریخی است که به مسئله کشف حجاب رضاخانی اشاره دارد، درباره محتوای رمان و روایتی که برای اشاره به کشف حجاب استفاده کردید بفرمایید.
این کتاب یک رمان عاشقانه است با پس زمینه تاریخ، نگاهی به مقطع زمانی کشف حجاب رضاخانی دارد، همان دوره زمانی که احمد شاه در حقیقت از ایران رفته و رضا خان روی کار میآید و بر مسند حکومت مینشیند، البته از نظر زمانی تلاش کردم که به نوعی تلخیص دست پیدا کنم و وقایع را با دور تندتری نسبت به زمان واقعی روایت کنم. نگاه اصلی در این رمان به همان دوره زمانی کشف حجاب است.
* تسنیم: انتشار این رمان در دوره کنونی که حجاب دغدغه بسیاری از مردم است و هجمههایی علیه حجاب وجود دارد، این نکته را به ذهن متبادر میکند که این رمان برای دوره کنونی و از سراحساس نیاز نوشته شده است، آیا چنین است؟
این تنها رمانی است که نسخه اولیهاش 14 سال پیش در ذهن من به وجود آمد، حتی بریده کوتاهی از آن را در مجله ادبی داستانی منتشر کردم، پس موضوعی نبود که اکنون تصمیم بگیرم درباره آن بنویسم، اما مشیت الهی بر این بود که انتشار این کتاب 14 سال به تعویق بیافتد و در بهترین زمان منتشر شود. هر زمان کار را دست میگرفتم به دلیلی کار پیش نمیرفت، از اینکه این کار پیش نمیرفت، اندوهگین بودم و دوست داشتم به سرانجام برسد. معتقدم که حکمت خدا این بود که از نظر زمانی در دورهای که بیشترین نیاز به مفهوم حجاب و گذشته تاریخی که کشف حجاب داشته را داریم، منتشر شود.
* تسنیم: آیا در نگارش رمان تنها نگاه تاریخی به مسأله حجاب داشتید یا با نگاه امروز به آن پرداختید؟
من معتقدم حجاب همیشه حجاب است در هر زمانی، نگاه امروز و دیروز به حجاب وجود ندارد، البته اگر به عنوان نویسنده قرار باشد، رمانی درباره حجاب در ایران امروز بنویسم، طبیعتا فضایی که خلق میکنم تاریخی نخواهد بود، من در این رمان تلاش کردم از گذر تاریخی به گذشته تاریخی بسیار مهم کشف حجاب رضاخانی و ظلم و ستمی که بر زنان رفت، بپردازم تا اهمیت حجاب امروز بیشتر مشخص شود.
حجاب در رمانها کمتر منعکس شده است
* تسنیم: کشف حجاب رضاخانی یکی از مسائلی است که در ادبیات به آن بسیار پرداخته شده است، اما درباره حجاب، مفهوم و ضرورت آن چه اندازه در ادبیات دستمان پر است؟
درست است، من رمانهای فاخر و چندانی درباره مساله حجاب ندیدم، اینکه به صورت غیرمستقیم به ضرورت حجاب، مفهوم و چیستی آن بپردازیم، به ویژه برای نسل جدید ایران امروز، کم بوده است، در زندگینامههای داستانی شهدا به حجاب و تقوا پرداخته شده، اما در رمانهای عام چنین چیزی را کمتر دیدم.
حجاب یکی از پدیدههایی است که به صورت شعاری و گلدرشت نباید به آن پرداخت، نویسنده با استفاده از بیان و زبان هنری و با خلق موقعیتهای خاص میتواند به این موضوع بپردازد، امیدوارم نویسندگان ما به ویژه نویسندگان زن خلاءهای موجود در این زمینه را دریافته و نسبت به برطرف کردن آن قدمهایی بردارند.
*تسنیم: به نکته درستی اشاره کردید، شاید بهترین روایت از حجاب را نویسندگان زن داشته باشند، چه اندازه نویسندگان ما به این نکته متوجه هستند؟
بعد از دوران مشروطیت تا پیش از پیروزی انقلاب، ادبیات ما یک ادبیات مردسالارانه و حضور خانمها بسیار کمرنگ بود؛ حتی در زمینه شعر که این حضور زودتر نیز رخ داد. زنان به تدریج از دهههای 20 و 30 وارد حوزه ادبیات داستانی شدند و داستانهای کوتاهی را در مجلات آن زمان منتشر کردند.
پیروزی انقلاب یک نقطه عطف برای حضور زنان در ادبیات بود
آنها بعدها آثاری در قالب رمان نیز خلق کردند. از شاخصترین این نویسندگان میتوانیم به خانم سیمین دانشور اشاره کنیم. اما پیروزی انقلاب یک نقطه عطف برای حضور زنان در این حوزه محسوب میشود. با انقلابی که رخ داد، زنان هویت خود را یافتند و به خودباوری رسیدند. نگاه بلند امام(ره) که به تفاوت جنسیتی قائل نبودند و مانع حضور زنان نشدند، سبب شد تا حضور زنان کمکم پررنگتر شود و زنان توانستند در سطح کشوری حضور داشته باشند و پایگاههایی مانند حوزه هنری را راهاندازی کنند.
جای حجاب در داستان کوتاه ایرانی بسیار خالی است
اما اکنون، بانوان نویسنده متعهد در سالهای اخیر اکثرا در حوزه دفاع مقدس و زندگینامه نویسی متمرکز شدهاند، جای حجاب در داستان کوتاه ایرانی بسیار خالی است، با قالب داستان کوتاه حرفهای بسیاری میتوان زد، بسیاری از دغدغههای جدی امروز را میتوان در داستان کوتاه منتقل کرد، داستان کوتاه قالبی است که از آن غفلت کردهایم. در دورههایی مجلات ادبی بخشهای داستان کوتاه داشتند که بسیاری از نویسندگان در آن فعال بودند، اما اکنون این موضوع بسیار کمرنگ شده است.
در برخی رمانهای زنان نویسنده اثری از زیست بوم و سبک زندگی ایرانی و اسلامی نیست
از سوی دیگر برخی بانوان نویسنده به جای بهرهمندی از سبک زندگی ایرانی اسلامی که حجاب نیز یکی از المانهای مهم آن است به گرتهبرداری از رمانهای غربی میپردازد، در این رمانها نشانههایی از زیست بومی و جهانی که ما در آن زندگی میکنیم، دیده نمیشود، این یک معضل است برای ادبیات داستانی امروز ما.
برخی آثار حجاب و مادرانگی را زیر سوال میبرند
بخشی از تهاجم فرهنگی رخ داده در این زمینه، محصول آثاری است که گاه با تبلیغات فراوان منتشر میشوند و زنان خانهدار ، مادرانگی و حجاب را زیر سؤال میبرند. نمونه کارهایی از غرب وارد کشور شد که به مسائلی مانند مثلث و مربع عشقی، خیانت و … میپرداخت و به زنان خانهدار،حجاب و کسانی که مادرانگی میکنند و عامل پیوند خانه هستند، مسائلی را آموزش میداد که نباید فداکاری و ایثار کنید، اگر در خانه هستید از خود میکاهید و باید به خود بپردازید. این دست از کتابها که عمدتاً با تبلیغات گسترده هم منتشر شده است، مادرانگی را نشانه گرفته و آن را زیر سوال میبرند.
وقتی ما ریشههای قوی و مواهب دینی را داریم، چرا باید نگاهمان به غرب باشد و فرهنگی را در زندگی خودمان پیاده کنیم که بهترین آن از میراث گذشتگان به دست ما رسیده است. وقتی میبینیم که برخی از آثار نسبت به پرداختن به این موضوعات غفلت میکنند، دردمان میآید. از این جهت، بر نویسنده امروز واجب است که قلم خود را در این جوهر بزند و سعی کند از سبکی که ایرانی اسلامی است حمایت کرده و تسری دهد؛ نه اینکه اینقدر نگاهش به غرب باشد که نتوان حتی رگههایی از فرهنگ ایرانی و بومی را در اثرش یافت.
مطالب مرتبط
سقط جنین در استان بوشهر ۱۵ درصد کاهش یافت
مدیر کل پزشکی قانونی استان بوشهر از صدور ۳۴ مجوز سقط جنین در چهار ماهه اول سال خبر دادو گفت: این تعداد مجوز صادر شده، نسبت به مدت مشابه در سال گذشته ۱۵ درصد کاهش داشته است.
تأکید مدیرسلامت شهرداری تهران بر افزایش فرزندآوری توسط زوجین
مدیرکل سلامت شهرداری تهران با اشاره به اهمیت جوانی جمعیت گفت: ما سه فرزندی را کامل نمیدانیم و خانوادهها و زوجین باید به سمت چهار فرزندی بروند.
همایش ملی «زنان مقاوم؛ مقاومت زنان» برگزار میشود
به گزراش متداخت، نشست خبری همایش ملی «زنان مقاوم و مقاومت زنان» امروز، 28 شهریورماه با حضور مرضیه حاجیپور، دبیر همایش و سیمین حاجیپور، دبیر علمی همایش در محل باغموزه دفاع مقدس برپا شد. در ابتدای این نشست، مرضیه حاجیپور، دبیر همایش زنان مقاوم و مقاومت زنان طی سخنانی گفت: یاد و خاطره شهدای هشت سال دفاع مقدس را گرامی میداریم. همایش زنان مقاوم و مقاومت زنان امسال برای اولین بار از سوی سازمان امور زنان بنیاد حفظ آثار و ارزشهای دفاع مقدس برگزار میشود. وی افزود: امیدوارم بتوانیم تا سالگرد شهادت سردار سلیمانی این همایش را در سطح ملی برگزار کنیم و در آینده نیز همایش ابعاد بینالمللی بگیرد. در این همایش به دنبال ارائه آثار منتشر شده در رابطه با نقش زنان در دفاع مقدس به جامعه هستیم تا مردم بیش از پیش در جریان این مسئله قرار گیرند. در ادامه، سیمین حاجیپور، دبیر علمی همایش طی سخنانی بیان کرد: در طول تاریخ ایرانزمین زنان در کنار مردان در برهههای زمانی مختلف حضور داشته و به مردان برای پیروزی کمک کردند که یکی از مهمترین برههها انقلاب مشروطه بود و زنانی مانند بیبی مریم همراه با آقایان به مبارزه میپردازند. وی افزود: در انقلاب اسلامی نیز بانوان همگام با آقایان برای پیروزی انقلاب اسلامی تلاش میکنند که این تلاش در زمان دفاع مقدس تداومبخش تلاش ایشان در انقلاب اسلامی بود که در نهایت منجر به پیروزی دفاع مقدس میشود. حاجیپور گفت: در این برهه زمانی بانوان ارزشهای زیادی را آفریدند که به صورت نظری و عملی در گفتمان ایشان مشاهده میشود. مهمترین این گفتمانها، مسئله شهادت بانوان بود. زنان با نقشآفرینی در عرصههای مختلف در دفاع مقدس همگام با مردان زمینه پیروزی را فراهم کردند. یکی از سوالاتی که در این زمینه ایجاد میشود، این است که چرا ارزشها و تلاش بانوان به نسل جدید منتقل نشده است؟ حاجیپور بیان کرد: یکی از دلایل این مسئله، سیاستگذاری است که باید در گذشته به خوبی انجام میشد و قانونهایی در این زمینه وضع میشد تا ارزشهای بانوان به نسل جدید انتقال پیدا کند. در این راستا بنیاد حفظ آثار و ارزشهای دفاع مقدس کمک کردند تا پیگیر این قضیه باشیم. در این مسیر برخی اهداف در محورهای اجتماعی، فرهنگی، سیاستگذاری و … تعیین شد و یکی از مهمترین اتفاقاتی که در این زمینه رخ داد، بررسی ایستایی زنان در دوران مختلف بود. دبیر علمی همایش زنان مقاوم و مقاومت زنان گفت: یکی از کارهای مهمی که همایش زنان مقاوم و مقاومت زنان به دنبال آن است، کالبدشکافی علمی حضور بانوان در دفاع مقدس است. همچنین، باید ارزشهای بانوان در دفاع مقدس را احصا کرده و به مفصلبندی گفتمانی برسیم تا بتوانیم از آن برای حکمرانی علوی و مطلوب در جامعه استفاده کنیم. وی بیان کرد: طی دو پیشنشست که در مهرماه (17 مهرماه) و آبانماه برگزار میشود، در تلاشیم جامعه را برای شنیدن سخنان نخبگان سیاسی و اجتماعی آماده کنیم تا بتوانیم راه حلی برای احیای ارزشهای بانوان پیدا کنیم. خرد سیاسی بانوان و تابآوری ایشان در سالهای جنگ تحمیلی ارزش فراوانی دارد و باعث میشود بانوان امروز ما از تابآوری روانی بیشتری برخوردار شوند. حاجیپور اظهار کرد: شناسایی مولفههای زنانگی در دفاع مقدس و آشتی سیاسی میان بانوان نسلهای مختلف از جمله اهداف برگزاری این همایش است. در نهایت در روز دوم دیماه سال جاری، مقارن با ایام شهادت سردار حاج قاسم سلیمانی همایش نهایی را برگزار میکنیم. در این همایش اساتید مختلف دانشگاهی به سخنرانی پرداخته و در نهایت نیز راهکارهای لازم ارائه خواهد شد. وی با بیان اینکه پیشنشستهای همایش در سالن هویزه باغموزه دفاع مقدس برگزار میشود، تصریح کرد: همایش ملی زنان مقاوم، مقاومت زنان نیز دوم دیماه در محل سالن خلیج فارس باغموزه دفاع مقدس برگزار خواهد شد. حاجیپور تصریح کرد: آثار ارسالی در این همایش به صورت چکیده مقالات به دبیرخانه همایش ارسال میشود و علاقهمندان برای شرکت در این همایش تا 20 آبانماه فرصت دارند تا آثار خود را ارسال کنند. سپس، در ادامه، آثار ارسالی طی دو مرحله از سوی اساتید مجرب داوری خواهد شد. همچنین، در ادامه، نویسندگان چکیده مقالات پذیرفته شده نیز باید اصل مقاله خود را تا دوم اسفندماه به دبیرخانه همایش ارسال کنند. دبیر علمی همایش زنان مقاوم، مقاومت زنان بیان کرد: همچنین، مقالات دارای نوآوری از سوی داوران شناسایی شده و از نویسندگان آنها برای سخنرانی در همایش نهایی دعوت میشود. در برگزاری پیشنشستهای همایش نیز از اساتید دانشگاهها برای سخنرانی با موضوع نقش زنان در دفاع مقدس دعوت شده است. حاجیپور اظهار کرد: در نهایت نیز کتاب مجموعه مقالات همایش در سال 1404 منتشر شده و در اختیار جامعه قرار خواهد گرفت. امیدوارم در این همایش بتوانیم نگاه جدیدی را از زندگی بانوان حاضر در دفاع مقدس به جامعه ارائه دهیم تا الگویی برای بانوان نسل جدید باشند. وی تصریح کرد: تجربه زیسته بانوان دفاع مقدس و تاریخ شفاهی ایشان از دیگر بخشهای همایش ملی زنان مقاوم، مقاومت زنان است که برای ثبت خاطرات و وقایع مختلف در رابطه با حضور بانوان در دفاع مقدس به صورت جدی پیگیری خواهد شد. در ادامه این نشست، نادری، مدیر مشارکتهای مردمی سازمان حفظ ارزشهای زنان در دفاع مقدس نیز در سخنانی گفت: در راستای تبیین الگوی سوم و نقش بانوان که همواره مورد تاکید مقام معظم رهبری بوده است، سازمان سعی میکند تا تلاش کرده و گامهای خوبی در این زمینه بردارد. به همین دلیل همایشهایی را برای تبیین گام سوم و نقش بانوان برگزار میکنیم تا چگونگی زیست بانوان در جمهوری اسلامی بدون افراط و تفریط احصا شود. در این حوزه بانوانی همچون مرحوم مرضیه دباغ را داریم که باید به نسل جوان معرفی شوند. نسل کنونی ما بیش از هر چیز به معرفی الگوهای موفق نیاز دارد. منبع: تسنیم
درباره تزریق واکسن آنفولانزا در بارداری
بسیاری از خانم ها برای تزریق واکسن آنفولانزا در زمان بارداری مردد هستند، از این رو بهتر است قبل تزریق واکسن اطلاعاتتان را در این زمینه کامل کنید.
بانوان قشم پیشرو زمین گردشگری ژئوپارک های خاورمیانه
مدیر ژئوپارک جهانی قشم از معرفی و تجلیل بانوان جامعه محلی جزیره قشم به عنوان زنان پیشرو، الگو، اثربخشی و نقش آفرین برای تحقق اهداف توسعه پایدار سازمان علمی، فرهنگی و تربیت ملل متحد(یونسکو) در هشتمین کنفرانس بین المللی شبکه ژئوپارک های آسیا و اقیانوسیه به میزبانی ژئوپارک جهانی کائوینگ کشور ویتنام خبر داد.
ثبتنام ۴۲ هزار نفر کرمانی در طرح جوانی جمعیت
امروز واگذاری ۲۰۰۰ قطعه زمین طرح جوانی جمعیت در شهرهای کرمان، ماهان و باغین خواهیم داشت.
«یاس کبود»؛ روایتی از مصیبتهای رضاخان برای زنان/ هجمه برخی رمانهای ایرانی علیه حجاب و مادرانگی
24 اردیبهشت 1402 1402-02-25 10:11آخرین مطالب
نقد سریال در انتهای شب
28 شهریور 1403نقد سریال در انتهای شب
28 شهریور 1403سقط جنین در استان بوشهر ۱۵ درصد کاهش یافت
28 شهریور 1403تأکید مدیرسلامت شهرداری تهران بر افزایش فرزندآوری توسط زوجین
28 شهریور 1403همایش ملی «زنان مقاوم؛ مقاومت زنان» برگزار میشود
28 شهریور 1403مطالب پربازدید