به گزارش متادخت، مختار رحیمی، شاید قدمت حضور بانوان در هیأت‌های مذهبی و جلسات روضه خوانی در مراسمات ایام سوگواری ماه محرم و شهادت سرور و سالار شهیدان به آن مراسم عزاداری بر می‌گردد که زنان در همان روز عاشورا بعد از شهادت امام حسین (ع)، زنان حرم امام و بانوان بازمانده از حادثه کربلا جمع شدند و در ماتم و رثای امام حسین (ع) شروع به عزاداری و نوحه‌خوانی کردند،

بانوان شرق هرمزگان در شهرستانهای سیریک، میناب، رودان و بشاگرد در بزرگداشت عزای اهل بیت علیهم‌السلام سابقه طولانی و درخشانی نیز دارند، هر چند که مردها در مراسمات و عزاداری سرور و سالار شهیدان امام حسین (ع) در ایام سوگواری ماه محرم نقش اصلی و پررنگی نیز دارند، اما در شرق هرمزگان زنان دوش به دوش مردان فعال هستند و نقش بسزایی در برگزاری برنامه‌ها و مراسمات ایام سوگواری سرور شهیدان دارند.

با آغاز ماه محرم، در شرق هرمزگان آئین‌های عزای حسینی در مناطق مختلف همزمان با سراسر کشور آغاز و برگزار می‌شود، آئین هایی که در تلفیق با فرهنگ‌های بومی و همچنین رسم و رسومات مردان و زنان هرمزگانی رنگ و بویی دیگر به خود می‌گیرد.

روضه خوانی و حنابندان برای شاهزاده قاسم، تزئین تابوت و علم، آشپزی و پذیرایی از زائران امام حسین علیه السلام در هیأت‌های مذهبی و پخش نذورات و مراسم ویژه تاسوعا و عاشورا از جمله شاخص‌های است که زنان عزادار روستاهای شرق هرمزگان در دهه محرم در هیأت‌های مذهبی، تکایا و مساجد نیز انجام می‌دهند.

تابوت و حجله شاهزاده قاسم (ع)

از مراسمات بارز که در ایام محرم با محوریت و همراهی بانوان در روستاهای شرق هرمزگان از قبیل میناب، سیریک، رودان و بشاگرد برگزار می‌شود، مراسم تابوت و حجله شاهزاده قاسم است که بعضی از حسینیه‌ها از روز هفتم محرم تابوتی که به تابوت امام حسین (ع) معروف است را همچون حجله حضرت قاسم (ع) با پارچه‌های رنگین و آئینه کاری و گاه هم با شمشیرهای کوچک تزئین می‌کنند و در روز نهم و دهم محرم همراه با عَلَم و نوای (حسین حسین) در محله‌ها می‌گردانند و به جمع کردن نذرهای مردمی می‌پردازند، تزئین و بستن تابوت به واسطه زنان این مناطق صورت می‌گیرد و بر اساس اعتقاد قلبی و باور و یا نذری که دارند بر روی تابوت شکلات، پول و نقل و نبات ریخته و حاجت خود را با نیت خدا و بعد باور قلبی از امام حسین (ع) و یارانش طلب می‌کنند.

حنابندان شاهزاده قاسم (ع)

مراسم حنابندان شاهزاده قاسم (ع)، یکی دیگر از همراهی، زنان شرق هرمزگان در مراسمات ایام سوگواری سرور شهیدان کربلا است. آئین حنابندان حضرت قاسم گوشه‌ای از مجلس تعزیه حضرت قاسم فرزند امام حسن (ع) است که برگزار می‌شود و گاهی حنابندان جداگانه و در مجلس روضه خوانی شب دهم محرم (عاشورا) بواسطه زنان نیز اجرا می‌شود.

شعرهای سوزناک زنان در کنار حجله که به شکل همسرایی خوانده می‌شود؛ همراه با تزئین سینی‌های حنا، شیرینی و شمع و شکلات مراسم را بسیار حزن انگیز برگزار می‌شود.

گرمای طاقت فرسا هم نتوانست چادر از سر زنان عزادار شرق هرمزگان بردارد

بانوان جنوبی در بزرگداشت عزای اهل بیت علیهم‌السلام سابقه طولانی و درخشانی دارند. با اینکه خانم‌ها نسبت به آقایان محدودیت‌هایی دارند اما این موضوع باعث نشده که عواطف و احساسات خود را به مصیبت‌های اهل بیت نشان ندهند و در مراسم‌های مختلف مذهبی از جمله در ایام محرم که گردهمایی‌های متعدد عزاداری در شهر برگزار می‌شود، شما کمتر زنی را می‌بینید که در این مراسمات شرکت نکرده باشد، و بخشی از وقت خود را وقف خدمت به عزاداران به صورت خود جوش می‌کنند، پا به پای مردان کارهای هیأت را انجام می‌دهند.

زنان شرق هرمزگان حماسه بزرگ عاشورا را به‌عنوان یک واقعه عظیم تأثیرگذار و احیاکننده دین مبین اسلام می‌بینند و بر این باورند که دست آورده‌ای اسلام و نهضت کربلا صرفاًً تنها نتیجه نقش‌آفرینی و رشادت‌های مردان نبوده است و به‌طور قطع زنان نیز در این نهضت به‌صورت مستقیم و غیرمستقیم تأثیرگذار بوده‌اند.

یکی از ویژگی‌های مهم زنان شرق هرمزگان که در مجالس عزاداری امام حسین علیه السلام شرکت می‌کنند روحیه ولایتمداری و عفاف و حجاب آنان است، به‌طوری که این ویژگی آنان باعث شده است نقش بسزایی در هیأت‌های مذهبی ایفا کنند، آن هم در شرایط و موقعیت سخت این زمان که دشمنان از تمام جهت بدنبال ظربه زدن به عفاف و حجاب بانوان هستند، ولی با این وجود زنان همیشه با حجاب کامل بدنبال خدمت رسانی به عزاداران امام حسین (ع) هستند، و با توجه به شرایط گرمای جنوب کشور و شهرستان‌های شرق هرمزگان که هر انسانی را از پا در می‌آورد، ولی این شرایط و موقعیت سخت باعث نشد تا زنان عزادار حسینی در این شهرستانها دست از حجاب خود و خدمت در مجالس عزاداری بکشند.

تاریخ عاشورا نشان داد که زن می‌تواند در رسیدن به والاترین مقام انسانی هم‌پای مردان گام بردارند

امام جمعه شهرستان سیریک، در گفتگو با خبرنگار مهر با ابراز تسلیت به مناسبت ایام سوگواری سرور شهیدان امام حسین علیه والسلام گفت: تاریخ عاشورا نشانگر خیلی از درس‌ها برای ما بود از جمله اینکه زن می‌تواند در جهت رسیدن به والاترین مقام انسانی هم‌پای مردان گام بردارد.

حجت الاسلام محسن سالاری با بیان اینکه، همان طور که سیدالشهداء علیه السلام بخش اعظم پیام‌رسانی نهضت خویش را به‌عهده زنان و اهل‌بیت خویش حضرت زینب (ع) نهاد، تا از این طریق ندای نهضت خود را به گوش جهانیان برساند، بیان کرد: به طور قطع حضور زنان و نقش آفرینی آنان در مجالس عزاداری حسینی یک واقعه عظیم و تأثیرگذار و احیاکننده دین مبین اسلام و به گونه‌ای تبیین گر احکام اسلامی در جامعه هستند.​

یکی دیگر از ویژگی‌های مهم زنان در هیأتهای مذهبی و مجالس عزاداری امام حسین (ع) روحیه ولایتمداری و رعایت عفاف و حجاب آنان است، افزود: به‌طوری که این ویژگی آنان باعث شده است نقش بسزایی در ترویج عفاف و حجاب در شهرستان ایفا کنند. و در واقع این یک نوع اطاعت بی‌چون و چرای از امام زمان خود است، آن هم در شرایط و موقعیت سخت این زمان که نشان از ایمان متعالی به پروردگار است.

وی با بیان اینکه، زنان نقش بسزایی در مجالس عزاداری امام حسین علیه السلام دارند، همان طور که حضرت زینب (س) در انتقال رویدادهای واقعه عاشورا به مردم و نسل‌های آینده ایفا کردند، تصریح کرد: مجلس گردانی و خدمات دهی به عزاداران امام حسین (ع)، آشپزی و توزیع غذا و نذورات، از دیگر نقشه‌های زنان در مجالس عزاداری امام حسین علیه السلام است.

سالاری گفت: یکی از عوامل مهم و تأثیرگذار در زنده نگه‌داشتن یاد و اثر قیام عاشورا، سوگواری و مرثیه‌سرایی بوده است که نسل به نسل و سینه به سینه به آیندگان منتقل شده است، که در همین راستا زنان در سیریک در زینبیه ای مختص بانوان خود دارند که به مرثیه‌سرایی و سوگواری برای امام حسین (ع) می‌پردازند.

امام جمعه سیریک با تأکید بر اینکه، حضور زنان در حماسه عاشور بیانگر این است، که حضور زنان در عرصه‌های سیاسی و اجتماعی ضرورت دارد که بیش از این در کانون توجه پژوهشگران فرهنگی و سیاسی قرار بگیرد، خاطرنشان کرد: تاریخ عاشورا نشان داد که زن می‌تواند در جهت رسیدن به والاترین مقام انسانی هم‌پای مردان گام برداشته و به پیش رود و برای تجدید حیات اسلام مجاهدتی ثمربخش و چشم‌گیر داشته باشد.

وی اضافه کرد: زنان در نهضت حسینی نشان دادند که حضور در عرصه‌های سیاسی و اجتماعی ویژه مردان نیست، بلکه آنان نیز، برابر تکلیف شرعی می‌بایست در این عرصه حضوری جدی و فعال داشته باشند و آنجا که مساله حمایت از دین و اقامه حق، تنها با حضور و قیام آنان میسر می‌شود.

از دامن همین زنان، مردان بزرگ جبهه و جنگ تربیت یافتند.

فاطمه شب تاری عضو هیأت عزاداری ماتم زنان حضرت زینب (س) روستای حاجی خادمی شهرستان میناب در گفتگو با خبرنگار مهر، بیان کرد: در خیلی از روستاهای شهرستان میناب همانگونه که برای آقایان تکایای عزاداری برپا می‌شود، همین‌گونه نیز مخصوص بانوان برپا می‌گردد، که خیلی از آنها در منزل آنها دایر می‌شود. که مادران با آرامش خیال بتوانند عزاداری کنند.

خانم شب تاری، در برپایی مراسم عزای حسینی، اهمیت حضور زنان نیز موضوعی قابل توجه عنوان کرد و افزود: برپایی مجالس عزاداری بسیار ارزشمند و تأثیرگذار است و خانم‌ها از عزاداری و حضور در مجالس عزاداری به رستاخیزی می رسند، و از دیرباز بانوان در مجالس تعزیه خوانی، عزاداری، تکایا و مساجد چه به عنوان خدمت به عزاداران امام حسین (ع) و چه به عنوان عزاداری در مجالس شرکت می‌کنند، و چه بسا از دامن همین زنان مردان بزرگ جبهه و جنگ تربیت یافتند.

شب تاری، نیز تصریح کرد: زنان علاوه بر عزاداری در کارهایی همچون آشپزی و پذیرایی عزاداران، روضه خوانی، تزئین تابوت و علم، پخش نذری نیزمشارکت می‌کنند.

وی با بیان اینکه در عصر حاضر اگر می‌خواهیم از طوفان‌ها و فتنه‌های دنیا و دشمنان عبور کنیم باید همواره در مسیر امام حسین (ع) گام برداریم، که مجالس عزاداری برای سرور شهیدان بهترین مکان برای مقابله با این فتنه‌ها است.

وی خاطرنشان کرد: کمال و سعادت در جامعه مگر با گام نهادن در مسیری که نیکان قدم نهاده‌اند، به دست نمی‌آید.​

مهر