خطر بیخِ گوشِ جمعیت

7 مرداد 1403 1403-05-07 14:43

خطر بیخِ گوشِ جمعیت

رئیس مرکز جوانی جمعیت وزارت بهداشت گفت که کشور با سرعت، از جمعیت جوان عبور کرده و در حال ورود به سیاه‌چاله جمعیتی است.

به گزارش متادخت،‌ «در ۱۰ سال آینده کمبود نیروی انسانی خواهیم داشت؛ یعنی نیمی از کارگران کارخانجات ما از اتباع دیگر خواهند بود….» این را صالح قاسمی، دبیر مرکز مطالعات راهبردی جمعیت، می‌گوید. رئیس مرکز جوانی جمعیت وزارت بهداشت صابر جباری دیروز جمعه گفت که «۲.۱ میزان تولد در هر خانواده می‌تواند ما را از تله جمعیتی دور کند».یعنی متوسط نرخ باروری در هر ۱۰ زن بین سن ۱۵ تا ۴۹ سالگی، باید ۲۱ فرزند باشد تا کاهش جمعیت جبران شود.

سه سال پیش طرح جوانی جمعیت در مجلس تصویب شد تا از روند کاهش جمعیت تا حدودی جلوگیری کند.

اکنون نرخ باروری ۱.۶ درصد به ازای هر زن است. یعنی از هر ۱۰ زن، ۱۶ فرزند داریم و ۵ فرزند از میانگین پنجره جمعیت عقب‌تر هستیم. این نرخ در سال ۶۵، حدود ۶ فرزند به ازای هر زن بود.نرخ رشد جمعیت کشور ۰.۷ درصد است، اما طبق ادعای جمعیت‌شناسان، با عدم تغییر شرایط موجود، در سال ۱۴۱۵ به نرخ رشد صفر درصد خواهیم رسید و «تا ۲۵ سال آینده نرخ سالمندی در کشور به بیش از ۳۰ درصد خواهد رسید»، یعنی از هر سه ایرانی یک نفر بالای ۶۰ سال خواهد بود.

مهم‌ترین تأثیرات سالخوردگی جمعیت در ایران، کاهش درآمد ناخالص ملی، نیازمندی کشور به واردات و نیروی کار خارجی، ایجاد گسست‌های فرهنگی و ورشکستگی احتمالی نظام تامین اجتماعی در دو دهه آینده خواهد بود. علاوه بر این هر سالمند حدود ۴.۵ برابر یک جوان هزینه‌های بهداشتی و درمانی خواهد داشت.

عضو هیات علمی دانشگاه تهران شهلا کاظمی‌پور می‌گوید که «مشکل اصلی مسائل اقتصادی است، والدین نمی‌توانند با این وضع آینده‌ای را برای فرزند خود ترسیم کنند. مشکلات اقتصادی کشور با دادن وام حل نمی‌شود. مباحث و مشکلات اقتصادی را باید در سطح کلان حل‌وفصل کرد. در مرحله اول باید تحریم‌ها برداشته شود تا تورم کاهش پیدا کند و مردم بتوانند برای آینده برنامه‌ریزی کنند.» اما عضو هیات علمی دانشگاه اصفهان حجت‌الاسلام خسروشاهی می‌گوید که «نمی‌توان از تاثیر مشکلات اقتصادی بر چالش‌های جمعیتی چشم‌پوشی کرد و قانونگذاران نیز این مساله را بدرستی تشخیص داده‌اند، اما اکنون به‌وفور در جامعه شاهد خانواده‌هایی هستیم که مشکل اقتصای ندارند با این حال از فرزندآوری استقبال نمی‌کنند که نیازمند ریشه‌یابی است.» شاکله فکری بخشی از جامعه نسبت به فرزندآوری مقاومت می‌کند.

مدیر جوانی جمعیت دانشگاه علوم پزشکی مشهد محمد احمدیان معتقد است که مزایای در نظر گرفته شده در قانون، بر ازدواج و فرزندآوری گروهی از مردم اثر گذار خواهد بود، اما باید توجه داشت که «رفع مشکلات اقتصادی برای تشویق خانواده‌ها به فرزندآوری لازم ولی کافی نیست، چراکه مشوق‌های مالی نمی‌توانند رفتاری را که منشأ ذهنی دارد، عوض کنند»؛ فرهنگ‌سازی مناسب و اصولی در راستای اهمیت ازدواج و تشکیل خانواده، تکریم مقام مادری و ارزش فرزندآوری از عوامل مهمی است که باید به آن پرداخته شود.

منبع: فارس