به گزارش متادخت، وقتی پدر، مادر، دوستان و تلویزیون سیگاری است و وقتی تصویر دختر جوان سیگار به دست برابر روشنفکری است، مصرف سیگار دیگر قبحی ندارد. موضوعی که دختران نوجوان سیگاری مطرح میکنند!
طی یک دهه گذشته در کمال تاسف هشدارها برای افزایش مصرف سیگار و قلیان در بین دختران روند افزایشی داشته و هیچگاه متوقف نشده است.
بررسیها نشان میدهد نه تنها عواملی که به این افزایش دامن زده تغییری نداشته بلکه در برخی مواقع محرکهایی در جامعه خود به افزایش مصرف سیگار دامن زده و سن مصرف را کاهش داده است.
آمارهای یک دهه اخیر در مورد سیگار چه میگویند؟
بر اساس آمار وزارت بهداشت «طی سالهای ۸۶ تا ۹۵ میزان مصرف دخانیات در میان نوجوانان ۱۳ تا ۱۵ ساله به ترتیب ۱۳.۳ درصد افزایش یافته است. میزان مصرف سیگار در میان پسران نوجوان ۱۳ تا ۱۵ ساله در سال ۸۶، ۵.۱ درصد گزارش شده که این نرخ در سال ۹۵ به ۴.۸ درصد رسیده است یعنی میزان استعمال سیگار در میان مردان نوجوان ۵.۸۸ درصد کاهش یافته است.
در سال ۱۳۹۵، میزان مصرف سیگار و قلیان در میان نوجوانان ۱۳ تا ۱۵ ساله به ترتیب ۳.۴ و ۵.۸ درصد است. در همین سال اعلام شد که سن شروع مصرف محصولات دخانی میتواند از ۱۳ سال نیز کمتر باشد. بیش از ۶۰ درصد آنها نیز در معرض دود دست دوم سیگار قرار دارند.»1
همچنین در سال 1402 به رشد ۱۳ درصدی مصرف دخانیات در نوجوانان ۱۳ تا ۱۵ ساله اشاره شده و تاکید میشود که این امر در دختران نوجوان حادتر است و شاهد رشد ۱۳۳ درصدی در این حوزه در بین نوجوانان دختر هستیم. در همین سال، اعلام شد که تقریباً ۱۴ درصد افراد بالای ۱۸ سال جامعه ایرانی دخانیات مصرف میکنند که حدود ۲۶ درصد مردان و ۴.۵ درصد زنان هستند. این مصرف از سال ۱۳۹۵، با رشد حدود ۲.۵ درصدی در مردان و ۱۱درصدی در زنان بالای ۱۸ سال روبهرو بوده است.2
افزایش مصرف دخانیات بهویژه در گروههای سنی حساس، تهیه راحت سیگار در کشور و همچنین از بین رفتن قُبح مصرف دخانیات موضوعاتی بود که در آن مقطع زمانی از سوی کارشناسان هشدار داده میشد. همچنین گفته میشود که دختران و پسران جوان، زنان و به ویژه جوانان به عنوان اهداف مافیای جهانی دخانیات و فرآوردههای دخانی به حساب میآیند.3
سیگار صورتی و دلایل اقبال دختران
اما این آمارها چرا شکل گرفته و نگرانی کارشناسان را به دنبال داشته است؟ بررسی میدانی متادخت نشان میدهد دختران نوجوان دلایل مختلفی برای گرایش به سیگار دارند اما دسترسی راحت و تصور تسکین بخش بودن آن با ژستی دلربا علتی تکراری است.
یکی از دختران نوجوان گفت: من برای راحت شدن از اضطراب سیگار میکشم. خانوادهام اطلاعی ندارند و چند بار که مادرم از بوی سیگار مشکوک شده بود به او گفتم در مدرسه سیگار میکشند. این نوجوان اضافه کرد: بعد از یک سال مصرف، سیگار تنها دلخوشی من است و دلیلی هم نمیبینم آن را ترک کنم.
نوجوان دیگری به اینکه سیگار کشیدن دختران عیب شمرده میشود، معترض است و میگوید: این روزها همه سیگار دستشان است. اگر عیب است چرا باید پسرها سیگار بکشند اما دخترها نه! از طرفی وقتی پدر و مادرم سیگاری هستند چرا جلو من را میگیرند؟! این دختر نوجوان چند ماهی است که سیگار میکشد و میگوید اولین بار سیگار کشیدن یکی از بازیگران زن در یکی از فیلمها باعث شد کنجکاو شود و سیگار بخرد.
نوجوان دیگری نیز بعد از حدود دو ماه گرایش به سیگار و قلیان گفت: این روزها همه سیگار و قلیان میکشند و اگر سمتش نروی تنها میمانی و در هیچ جمعی راهت نمیدهند. وی که در ابتدا تمایلی نداشته سیگار بکشد افزود: من به اصرار دوستانم سیگار را شروع کردم. حالا در جمعمان همه سیگاری هستیم. هم لذت میبریم و هم غم و غصههایمان یادمان میرود!
دسترسی به سیگار آسانتر است یا پفک نمکی؟
به نظر میرسد اصلیترین دلیل افزایش آماری سیگار، تربیت جامعه است. پدر و مادرهای سیگاری، برخورد صرفاً قهری در مدارس بدون آموزش نوجوان، تربیت غلط رسانهها از جمله سینما و فضای مجازی، ارزان و در دسترس بودن و از طرفی شکستن قبح سیگار و ایجاد تصویر مثبت از آن موجب شده دختران نوجوان پذیرش خود در اجتماع، روشنفکری و به روز بودن را منوط به مصرف سیگار و قلیان بدانند.
نه تنها نهادهای آموزشی دلسوزی ندارند و به عنوان مثال والدین سیگاری با ترک آن حاضر نیستند الگویی برای فرزندان خود باشند، بلکه گروههایی که از مصرف سیگار و قلیان سود کلانی دارند هم مایل به کاهش تعداد مصرفکننده نیستند.
صاحب یکی از باغچه رستورانهای تهران به متادخت گفت: بیشترین مشتریان ما برای قلیان خانمها هستند و سود اصلی ما از مشتری خانم است. وی افزود: به صورت کلی روی مشتری آقا حساب نمیکنیم. خانمها معمولاً با دوستانشان یا به تنهایی مراجعه میکنند و در سالهای اخیر به حدی مراجعه خانمها افزایش دارد که سود اصلیمان را روی این گروه در نظر گرفتهایم.
همچنین یکی از دکهداران در خصوص فروش سیگار به نوجوان زیر 18 سال نیز به متادخت گفت: ما نمیتوانیم با مشتری بحث کنیم و به خاطر سن و سالش به او سیگار نفروشیم! وی افزود: اجاره ماهانه دکه از فروش سیگار و تنقلات تأمین میشود. مجله و روزنامه معمولاً استقبال نمیشود و به حدی گران شده که بارها شده قیمت را میپرسند و نمیخرند. این دکه دار در مورد میزان فروش سیگار به دختران اضافه کرد: قبلاً بیشتر پسرها برای خرید میآمدند، اما چند سالی است که دخترها هم سیگار میکشند و حتی مشتریهای ثابت داریم.
این اظهارات نشان میدهد مجموع عوامل دخیل در تأمین، توزیع و فرهنگسازی برای دخانیات نه تنها دلسوز دختران نوجوان نیست بلکه سود حاشیه خود را از چنین شرایطی میبیند.
دختران نوجوانِ سیگاری که قرار است فردا مسئولیت مادری بر عهده بگیرند آیا میتوانند از مصرف سیگار فرزندان خود ممانعت کنند یا اینکه بحران جدیتری پیش روی ماست؟
منابع:
- https://fararu.com/fa/tiny/news-896789
- https://irna.ir/xjNNxw
- https://tn.ai/3315885
به گزارش ونوس بهنود، روزنامهنگار
