به گزارش متادخت، باگذشت چند سال از فراگیری آموزشهای مجازی و نیمهحضوری، آرامآرام روشن شده که ستون پنهان آموزش در خانه، نه ابزارهای دیجیتال و پلتفرمها، بلکه مادرانی هستند که عملاً نقش معلم، ناظر تربیتی و مدیر آموزشی خانوار را برعهده گرفتهاند.
اگرچه تکنولوژی توانسته بخشی از بار کلاس درس را به دوش بکشد، اما تجربه خانوادهها نشان میدهد که بدون حضور یک «ناظر تربیتی فعال»، کیفیت یادگیری فرزندان در خانه با چالش جدی روبهرو میشود.
«مریم. الهی» مادر یک دانشآموز پایه ششم در گفتوگو با خبرنگار فارس میگوید: آموزش آنلاین ابزار لازم را میدهد، اما انگیزه و نظم را نه؛ این بخشش تماماً روی دوش مادرهاست.
خانه؛ کلاس درسی که هر روز بزرگتر میشود
در سالهای اخیر، نقش مادران به شکل چشمگیری از تعریف سنتی «مدیریت خانه» فراتر رفته است. حالا بسیاری از آنان علاوه بر مسئولیتهای روزمره، بخش مهمی از فرایند تعلیموتربیت در محیط منزل را به دوش میکشند: ساماندهی برنامههای درسی، همراهی با تکالیف، نظارت بر پیشرفت تحصیلی، مدیریت هیجانات، استرس و فضای روانی فرزندان، ایجاد نظم و انضباط آموزشی، آشنایی با ابزارهای دیجیتال و پلتفرمهای آموزشی.
یکی از کارشناسان تعلیموتربیت میگوید: آموزش مجازی بدون مادر، نیمهکاره است؛ مادر حلقه اتصال خانه و مدرسه شده است.
از قصهگوهای قدیم تا مادران مجهز عصر دیجیتال
تاریخ آموزش در ایران گواه میدهد که نقش مادران در سوادآموزی کودکان موضوع تازهای نیست. پیش از شکلگیری مدارس نوین، آموزش ابتدایی در بسیاری از خانهها با تلاش زنان خانواده آغاز میشد. مادران و مادربزرگها نخستین آموزگاران کودک بودند؛ با قصه، شعر، متون مذهبی و آموزشهای ساده الفبا و عدد.
امروز این الگو در قالبی مدرن احیا شده است؛ با این تفاوت که مادران به منابع گستردهتری دسترسی دارند: کتابها و دورههای آموزشی رسمی، ویدئوهای تدریسی، محتواهای دیجیتال، روشهای نوین یادگیری، پلتفرمهای هوشمند.
الهام رضوی پژوهشگر حوزه آموزش خانواده میگوید: سواد دیجیتال مادران ایران در پنج سال اخیر جهش چشمگیری داشته و همین موضوع نقش آنان را از یک همراه ساده به یک عنصر مؤثر در یادگیری تبدیل کرده است.
مادران؛ مدیران بیتکرار فضای روانی کودک
دوری دانشآموزان از محیط اجتماعی مدرسه، بار عاطفی و روانی بزرگی برای خانوادهها ایجاد کرده است. در این میان مادران بیش از همه مسئول مدیریت این بخش شدهاند: کاهش اضطراب ناشی از دوری از همسالان، حفظ ارتباط کودک با جریان تحصیل، ایجاد انگیزه و امید، مراقبت از روحیه و نشاط نوجوانان.
یک مادر دانشآموز پایه نهم میگوید: فرزندم کلاس آنلاین میرود، اما جانگرفتنش در درس به تشویق من است. اگر من ول کنم، او هم ول میکند.
چالشهای ساختاری که دیده نمیشود
کارشناسان معتقدند بار وظایف آموزشی خانوادهها، بهویژه مادران، در دوره مجازیسازی آموزش به طور قابلتوجهی افزایشیافته است و دولت و مدرسه باید نقش حمایتی پررنگتری ایفا کنند.
یکی از مدیران مدارس ابتدایی بیرجند در گفتوگو با فارس تأکید میکند: وقتی مادران آموزش نمیبینند، عملاً بخشی از برنامه درسی از دست میرود. باید برای خانوادهها دستورالعمل و بستههای راهنما تهیه شود.
فقدان آموزشهای رسمی برای مدیریت مطالعه، زمانبندی، کار با سامانهها و حتی شیوه ارتباط با معلمان، بخشی از مشکلاتی است که بسیاری از خانوادهها با آن مواجهاند.
جمعبندی؛ مادر، محور آموزش در لحظه تغییرات اجتماعی
تجربه آموزشهای مجازی و ترکیبی نشان میدهد که مادران پنهانترین و درعینحال تعیینکنندهترین بازیگران عرصه یادگیری در خانهاند. اگر حمایت از آنان تقویت نشود، فرایند آموزش در خانوادهها با فرسودگی، نارضایتی و کاهش کیفیت مواجه خواهد شد.
در حقیقت میتوان گفت: هر مادر، یک معلم خاموش است؛ معلمی که کلاسش اتاق کودک، ابزارش گوشی و لپتاپ و رسالتش حفظ پیوند فرزند با آموزش، امید و آینده است.
منبع: فارس
