به گزارش متادخت، سخنان اخیر رهبر معظم انقلاب در دیدار با جمعی از فعالان حوزه زنان، فراتر از یک موضعگیری اجتماعی و فرهنگی، نگاهی دقیق و فلسفی درباره نسبت زن، خانواده و جامعه در دو دستگاه فکری اسلام و غرب به شمار میرود. در دوران معاصر که مسئله زن بیش از هر زمان دیگری در میدان سیاست، رسانه و اقتصاد موضوع بحث است، تبیین تفاوت بنیادین این دو نگاه میتواند چراغی برای فهم تحولات اجتماعی و فرهنگی پیشرو باشد.
زن غربی، قربانی منطق سرمایهداری
در دستگاه فکری مدرن غرب، زن در مسیر رهایی از تبعیضهای تاریخی وارد چرخهای شد که اگرچه هدف نخستینش را، حفظ کرامت و استقلال فردی او بیان کرده بود اما در واقعیت، منطق حاکم بر اقتصاد سرمایهداری، زن را به ابزاری برای رشد تولید و مصرف تقلیل داد. زن از یک سو به عنوان نیروی کار ارزان در ساختار اقتصادی بهکار گرفته شد و از سوی دیگر، به کالایی تبلیغاتی و مصرفی تبدیل گشت که ارزشش در نسبت با جذابیتهای ظاهری سنجیده میشود.
رهبر انقلاب نمونههایی چون تفاوت دستمزد زنان و مردان، گسترش خشونت خانگی و حتی تغییر نام خانوادگی زن پس از ازدواج در غرب را، نشانههایی از «هضمشدن هویت زن در مرد» میدانند. در واقع، شعار «آزادی» در این گفتمان، اغلب پوششی است برای استثمار پنهان؛ زیرا واقعیت نشان میدهد ادعای آزادی زن در غرب، بیش از آنکه نجاتبخش باشد، تکرار دیگری از سلطه به زبانی ظاهراً مدرن است.
اسلام، اصالت هویت و استقلال زن
در برابر این ساختار معیوب، رهبر انقلاب، اسلام را مکتبی معرفی میکنند که کرامت زن را در ذات او میبیند نه در وضعیت اجتماعی یا ظاهر بیرونیاش. ایشان تأکید دارند که زن مسلمان میتواند در عین پایبندی به حجاب و ارزشهای دینی، در عرصههای علمی، مدیریتی و فرهنگی پیشتاز باشد. تجربه جمهوری اسلامی پس از پیروزی انقلاب، از منظر ایشان شاهدی زنده بر این حقیقت است که حجاب و حضور اجتماعی نه در تضاد، بلکه در پیوند با یکدیگرند؛ چنانکه زنان ایرانی در حوزههای علم، پزشکی، آموزش، جهاد، ورزش و حتی کارآفرینی، نمونههای برجستۀ این الگوی اسلامی بودهاند.
رسانه: ابزار نفوذ یا ترویج حقیقت؟
اهمیت این نگاه در بخش هشداری آن به رسانهها نمودار میشود؛ هشداری که متوجه نقش محوری ابزارهای ارتباطی در بازتولید الگوهای فکری است. رهبر انقلاب یادآور شدند که رسانهها باید مراقب باشند در دام بازنماییهای غلط فرهنگ غربی گرفتار نشوند و ناخواسته به ابزار ترویج همان منطق و فرهنگ نادرست تبدیل نگردند؛ فرهنگی که تخریب نهاد خانواده را با شعار محدودیتزدایی، به جهان صادر میکند.
آزادی در تعالی، نه در تقلید کورکورانه
در نهایت، گفتمان رهبری، الگویی از «آزادی در مسیر تعالی» بر اساس آموزههای اسلام را ارائه میدهد؛ آزادیای که با مسئولیتپذیری همراه است و هویت زن را از شیء بودن به فاعلیت معنوی و اجتماعی ارتقا میبخشد. این مسیر، راهی است که در آن زن میتواند همزمان «ستون استوار خانواده» و «پیشگام در عرصه علم و اجتماع» باشد، بدون آنکه ناچار به قربانی کردن گوهر انسانی خود گردد.
✍🏻 به گزارش سمیه جمشیدی؛ پژوهشگر زیست دیجیتال زنان و خانواده
