به گزارش متادخت، انقلاب مشروطه یکی از بزنگاه‌های تاریخ و تمدن جامعه ایران است و به عنوان نقطه عطفی در تاریخ معاصر ایران باعث تحولات جدی و تغییر جامعه ایران گردیده است. یکی از این تحولات تغییر وضعیت زنان جامعه ایران بود. زنان در اواسط دوران قاجار توانستند تا حدودی وارد عرصه سیاست شوند، البته این امر محدود به زنان دربار و اشراف می‌شد.

نخستین مشارکت زنان در اعتراضات جریان تنباکو و دفاع از اقدام میرزا حسن شیرازی نمودار شد. زمانی این فعالیت‌های زنانه رنگ بوی جدی به خود گرفت که حضور زنان در انقلاب مشروطه دیگر محدود به زنان دربار و اشراف نبود، بلکه زنان جامعه ایرانی شروع به یک تحرک سیاسی عظیم کردند و هم‌دوش مردان و حتی در عملیات‌های مسلحانه شرکت نمودند. با این که زنان در این عرصه از نثار جان هم دریغ نکردند اما پس از تصویب متمم قانون اساسی عصر مشروطه حتی حق رای هم برای آن‌ها به تصویب نرسید؛ اما این مسئله نتوانست باعث پایان حضور زنان در عرصه سیاسی ایران شود.

کتاب نقش زنان در انقلاب مشروطه ایران نوشته علی سربندی به بررسی نقش زنان در دوران انقلاب مشروطه ایران پرداخته است و تلاش کرده تا تحلیلی دقیق و تاریخی از نقش ناپیدای زنان را در انقلاب مشروطیت بازنمایی کند.

«مشروطه خواهی در ایران شاهد حرکت شورانگیزی از سوی زنان ایرانی در همراهی با مردان به طور پیدا و پنهان مشاهده می‌شود، به گونه‌ای که گویا آنان به خوبی دریافته بودند که برای رسیدن به آرمان‌های انسانی و پیدا کردن جایگاه حقیقی خود، می‌بایست نخست فتنه‌های حاکم بر جامعه از جمله عوامل حکومت‌های استبدادی حاکمان خودکامه را دگرگون سازند و سپس آرام آرام با دیو جهل و نادانی و تعصب و باورهای غلط فرهگی و اجتماعی به ستیز برخیزند. از این رو به آسانی دیده می‌شود که زنان ایرانی در انقلاب مشروطه حتی پیش و پس آن با جسارت بسیار نقشه‌های بنیادین سیاسی، اجتماعی و فرهنگی در ایجاد فضای مناسب برای رشد و بالندگی خود و پیش رفت اهداف آزادی خواهانه خویش فراهم سازند.»

• نقش زنان در انقلاب مشروطه ایران
• علی سربندی