به گزارش متادخت، «اگر کسی ماجرای فدک و تحولات و گونه‌های مبارزاتی آن را به دقت بررسی کند، رویدادی از قبیل مطالبۀ یک زمین را در آن نمی‌بیند؛ بلکه مفهومی گسترده‌تر در ذهنش تجلی می‌یابد؛ مفهومی که خواسته‌ای بلندهمتانه را در دل خود دارد که برانگیزانندۀ انقلاب است و در پی بازپس گرفتن قدرت غصب‌شده و حاکمیت ازدست‌رفته و شکوه بزرگ و به‌راه‌آوردن امتی است که به قهقرا بازگشته بودند.

براین‌اساس، فدک مفهومی نمادین دارد که به معنایی بزرگ اشاره می‌کند و مقصود از آن، فقط همان قطعه‌زمین غصب‌شده در حجاز نیست. و همین معنای نمادین فدک بود که آن مبارزه را از یک دادخواهی عادی با افقی محدود و دایره‌‌ای تنگ، به انقلابی با قلمروی وسیع و آفاقی گسترده تبدیل نمود.»

این سطور بخش‌هایی است از کتاب فدک در تاریخ به قلم شهید والامقام محمد باقر صدر. این کتاب یکی از جذاب‌ترین و ژرف‌ترین کتاب‌ها با موضوع فدک است. شهید صدر با آن قلم جادویی و علم بیکران در ابتدای کتاب به شکلی کوتاه و با بیان ادبی نگاهی گذرا  به شرایط به وجود آمده بعد از رحلت پیامبر گرامی اسلام می‌اندازد و سپس به مسئله فدک می‌پردازد.

دادخواهی فدک شروع یک انقلاب زنانه بود نه یک دادخواهی ساده بر سر ارث و میراث. شهید صدر تلاش کرده تا در این کتاب آن چه را که بر فدک گذشته به تصویر بکشد و بایسته‌ها و پژوهش‌های تاریخی را تبین و قیام فاطمی را که انقلاب با جلوه‌ای سیاسی بود مورد بررسی قرار دهد.

این شهید عزیز در فصل‌های پایانی کتاب محکمه‌ای تاریخی بر پا می‌کند و با ارائه مستندات دو طرف دعوا به بررسی این ماجرا و حکم صادر شده از سوی خلیفه اول می‌پردازد. رویکرد نویسنده رویکرد واقع‌بینانه مبتنی بر اصل اسلامی مورد پذیرش همه مسلمانان است.

یکی از نکات بسیار ویژه این کتاب این است که به رغم آن که فدک از موضوعات اختلافی میان مذاهب اسلامی است اما شهید صدر توانسته این کتاب را با رویکرد و ادبیات تقریبی نگارش کند، به گونه‌ای که می‌توان بدون نگرانی از آسیب دیدن وحدت اسلامی این کتاب را به پیروان سایر مذاهب اسلامی پیشنهاد داد.

فدک در تاریخ

محمد باقر صدر​