روایتی از اجباری شدن نامخانوادگی در ایران وقتی خانواده ایرانی نامدار شد
30 مرداد 1403 1403-05-31 9:00روایتی از اجباری شدن نامخانوادگی در ایران وقتی خانواده ایرانی نامدار شد
- متادخت
- 30 مرداد 1403
- 8:59 ق.ظ
- No Comments
به گزارش متادخت، روزنامه قدس نوشت: بدون حساسیت به اینکه بالاخره بنیانگذار نامخانوادگی در جهان کدام ملت بوده، در این مطلب روایت و حکایت جالبی را درباره نامدار شدن خانوادههای ایرانی میخوانید.
سال تیر خوردن شاه
در منابع تاریخی آمده: «ایران از نخستین کشورهای آسیا بود که در آن، ثبت موالید و صدور شناسنامه قانونی شد». اما فکر نکنید از همان سال ۱۲۹۷ که شناسنامهدار شدن ایرانیها قانون و ابلاغ شد و اولین شناسنامه را هم برای یک دختر به نام «فاطمه ایرانی» صادر کردند، همه ایرانیها خیلی منظم و مرتب به ثبت احوال آن زمان مراجعه و برای خودشان فامیل و شهرت خانوادگی انتخاب کرده و شناسنامه گرفتند. ماجرای اولین شناسنامههای ایرانی هم که در تاریخ خواندهاید، درواقع بخش نمادین ماجرا بود و با امکانات آن زمان و رفتار و عادات اجتماعی مردم تا مدتها در بر همان پاشنه قبلی میچرخید، خانوادهها اگر وقت داشتند، نام و تاریخ تولد فرزندان جدید را در آخرین یا اولین صفحه قرآن یادداشت میکردند تا زمانی که فرصت کنند به «بلدیه» بروند و برای فرزندشان سجل احوال بگیرند. چیزی هم به عنوان «نامخانوادگی» وجود نداشت و نام کوچک به اضافه نام یا شغل و شهرت پدری، نقش همان نامخانوادگی را بازی میکرد. در کتاب «دارالخلافه طهران، یکصد سال پیش» میخوانیم: «مردم سال و ماه ولادت خود را کمتر میشناختند. شناختن اوقات و احوال شخصیه و وقایع مهم زندگی هر کسی با زمانهایی تطبیق و نشان داده میشد که در آن ازمنه، وقایع و رویدادی مهم اتفاق افتاده باشد. هرگاه تاریخ کار و یا چیزی، سال ولادت یا وقت فوت خود شخص یا نزدیکان کسی مورد سؤال قرار میگرفت؛ آن وقت پاسخ این بود که مثلاً در سال تیر خوردن ناصرالدین شاه و یا سال رفتن مظفرالدین شاه به فرنگ…». تا مدتها حتی داشتن شناسنامه هم اجباری نبود تا اینکه اولین قانون ثبت احوال در خرداد ۱۳۰۴ هجری شمسی در مجلس شورای ملی تصویب شد. براساس این قانون مقرر شد تمام اتباع ایرانی در داخل و خارج از کشور باید دارای شناسنامه باشند. سه سال بعد هم در حالی که کارهای صدور شناسنامه به جای «بلدیه» در اداره تازه تأسیس «سجل احوال» انجام میشد، قانون جدید ثبت احوال به تصویب رسید و وظیفه جمعآوری آمارهای مختلف جمعیتی هم به این اداره محول شد تا به نام «اداره احصائیه و سجل احوال» تغییر پیدا کند.
اوراق هویتی
در واقع ماجرای نامخانوادگی و اجباری شدن آن از زمانی شکل گرفت که تهیه آمارهای مختلف شهری جدیتر شد. مثلاً در اداره «احصائیه و نفوس شهر تهران» فرمی به چاپ رسید که در آن برای نام، نامخانوادگی، لقب، سن، تابعیت، مذهب، زادگاه، همسر و فرزندان ستونهای جداگانهای تنظیم شده بود. البته آن زمان نامخانوادگی مرسوم نبود و افراد موقعی که داوطلبانه به سجل احوال مراجعه میکردند که برگه هویتی بگیرند، میتوانستند یک نام خانوادگی هم برای خودشان انتخاب کنند. برای سرشماری یا آمارگیریهای مختلف هم مأموران آمار با در دست داشتن فرمهای چاپی، در خانهها را میکوبیدند و با پرسش از رئیس خانواده، اوراق را پر میکردند. البته دو سه سال اول، اغلب خانوادهها در تهران در را روی مأموران آمار باز نمیکردند و یا پاسخ درست و حسابی به سؤالات نمیدادند. حتی برخی از گفتن نام کوچک زنان و دخترانشان به نامحرم خودداری میکردند. این وضعیت پایتخت بود و خودتان قضاوت کنید که در شهرها و روستاها چه خبر بود. با توجه به همین مشکلات بود که بیشتر از ۱۰سال طول کشید تا فقط داشتن نامخانوادگی هم قانونی و اجباری شود و بالاخره از ۳۰مرداد ۱۳۱۴، اداره سجل احوال، اجرای قانون اجباری شدن نامخانوادگی را شروع کند.
خوشذوقی و بدذوقی
بر اساس قانون، سرپرست خانواده باید برای خانواده خود نامخانوادگی انتخاب میکرد و نام خانوادگی انتخاب شده از سوی او به سایر افراد خانوادهاش هم اطلاق میشد. مشکلات و حکایتهای جالب درباره نامهای خانوادگی هم از همینجا آغاز شد. انتخاب نامخانوادگی معمولاً از چند روش پیروی میکرد. مثلاً حرفه و پیشه نیاکان فرد. برای همین تا دلتان بخواهد نامخانوادگی «مالدار، چوبداری و …» داشته و داریم. محل سکونت اصلی خانواده یا قوم و قبیلهای که خانواده به آنها مربوط میشد از دیگر شیوههای متداول انتخاب نام خانوادگی بود. گاهی هم یک نامخانوادگی بر اساس مشاغل جدید انتخاب میشد، مثلاً صراف، جواهری، پزشکزاد و… . انتخاب نامهای خانوادگی با توجه به نام شهر و نام پدر و اضافه کردن یک «ی» نسبت به آخر آن هم از رایجترین روشها بود. مشکلی که از همان روزهای اول برای همه این شیوهها به وجود آمد این بود که فردی با توجه به یکی از روشهایی که گفتیم، نامخانوادگیای را انتخاب میکرد که قبلاً فرد دیگری انتخاب کرده بود. در این حالت مأمور به او یادآوری میکرد این نامخانوادگی پیش از این انتخاب شده است. شاید برای همین بود که افراد خوشذوقتر یک ویژگی بدنی یا فیزیکی (خوشچهره، قهرمان) و یا صفتی و لقبی که به آن معروف بودند (هوشمند، زیرک و…) را به عنوان فامیل انتخاب میکردند. قسمت بامزهتر ماجرا وقتی بود که افراد به هر دلیلی قادر به انتخاب نام خانوادگی برای خودشان نبودند. اینطور مواقع مأمور سجل احوال به دادشان میرسید و بسته به خوشذوق بودن یا نبودن خودش، خستگی از کار و … با توجه به شغل یا ظاهر فرد، یک نامخانوادگی برایش ثبت میکرد. فامیلهایی بعضاً عجیب و غریب مانند «کج کلاه، خرسوار، خالدرشت، گریهکن، میشمست و …» حاصل همین خوشذوقی، شوخطبعی یا خستگی مأموران سجل احوال آن زمان است.
منبع: ایسنا
مطالب مرتبط
سقط جنین در استان بوشهر ۱۵ درصد کاهش یافت
مدیر کل پزشکی قانونی استان بوشهر از صدور ۳۴ مجوز سقط جنین در چهار ماهه اول سال خبر دادو گفت: این تعداد مجوز صادر شده، نسبت به مدت مشابه در سال گذشته ۱۵ درصد کاهش داشته است.
تأکید مدیرسلامت شهرداری تهران بر افزایش فرزندآوری توسط زوجین
مدیرکل سلامت شهرداری تهران با اشاره به اهمیت جوانی جمعیت گفت: ما سه فرزندی را کامل نمیدانیم و خانوادهها و زوجین باید به سمت چهار فرزندی بروند.
همایش ملی «زنان مقاوم؛ مقاومت زنان» برگزار میشود
به گزراش متداخت، نشست خبری همایش ملی «زنان مقاوم و مقاومت زنان» امروز، 28 شهریورماه با حضور مرضیه حاجیپور، دبیر همایش و سیمین حاجیپور، دبیر علمی همایش در محل باغموزه دفاع مقدس برپا شد. در ابتدای این نشست، مرضیه حاجیپور، دبیر همایش زنان مقاوم و مقاومت زنان طی سخنانی گفت: یاد و خاطره شهدای هشت سال دفاع مقدس را گرامی میداریم. همایش زنان مقاوم و مقاومت زنان امسال برای اولین بار از سوی سازمان امور زنان بنیاد حفظ آثار و ارزشهای دفاع مقدس برگزار میشود. وی افزود: امیدوارم بتوانیم تا سالگرد شهادت سردار سلیمانی این همایش را در سطح ملی برگزار کنیم و در آینده نیز همایش ابعاد بینالمللی بگیرد. در این همایش به دنبال ارائه آثار منتشر شده در رابطه با نقش زنان در دفاع مقدس به جامعه هستیم تا مردم بیش از پیش در جریان این مسئله قرار گیرند. در ادامه، سیمین حاجیپور، دبیر علمی همایش طی سخنانی بیان کرد: در طول تاریخ ایرانزمین زنان در کنار مردان در برهههای زمانی مختلف حضور داشته و به مردان برای پیروزی کمک کردند که یکی از مهمترین برههها انقلاب مشروطه بود و زنانی مانند بیبی مریم همراه با آقایان به مبارزه میپردازند. وی افزود: در انقلاب اسلامی نیز بانوان همگام با آقایان برای پیروزی انقلاب اسلامی تلاش میکنند که این تلاش در زمان دفاع مقدس تداومبخش تلاش ایشان در انقلاب اسلامی بود که در نهایت منجر به پیروزی دفاع مقدس میشود. حاجیپور گفت: در این برهه زمانی بانوان ارزشهای زیادی را آفریدند که به صورت نظری و عملی در گفتمان ایشان مشاهده میشود. مهمترین این گفتمانها، مسئله شهادت بانوان بود. زنان با نقشآفرینی در عرصههای مختلف در دفاع مقدس همگام با مردان زمینه پیروزی را فراهم کردند. یکی از سوالاتی که در این زمینه ایجاد میشود، این است که چرا ارزشها و تلاش بانوان به نسل جدید منتقل نشده است؟ حاجیپور بیان کرد: یکی از دلایل این مسئله، سیاستگذاری است که باید در گذشته به خوبی انجام میشد و قانونهایی در این زمینه وضع میشد تا ارزشهای بانوان به نسل جدید انتقال پیدا کند. در این راستا بنیاد حفظ آثار و ارزشهای دفاع مقدس کمک کردند تا پیگیر این قضیه باشیم. در این مسیر برخی اهداف در محورهای اجتماعی، فرهنگی، سیاستگذاری و … تعیین شد و یکی از مهمترین اتفاقاتی که در این زمینه رخ داد، بررسی ایستایی زنان در دوران مختلف بود. دبیر علمی همایش زنان مقاوم و مقاومت زنان گفت: یکی از کارهای مهمی که همایش زنان مقاوم و مقاومت زنان به دنبال آن است، کالبدشکافی علمی حضور بانوان در دفاع مقدس است. همچنین، باید ارزشهای بانوان در دفاع مقدس را احصا کرده و به مفصلبندی گفتمانی برسیم تا بتوانیم از آن برای حکمرانی علوی و مطلوب در جامعه استفاده کنیم. وی بیان کرد: طی دو پیشنشست که در مهرماه (17 مهرماه) و آبانماه برگزار میشود، در تلاشیم جامعه را برای شنیدن سخنان نخبگان سیاسی و اجتماعی آماده کنیم تا بتوانیم راه حلی برای احیای ارزشهای بانوان پیدا کنیم. خرد سیاسی بانوان و تابآوری ایشان در سالهای جنگ تحمیلی ارزش فراوانی دارد و باعث میشود بانوان امروز ما از تابآوری روانی بیشتری برخوردار شوند. حاجیپور اظهار کرد: شناسایی مولفههای زنانگی در دفاع مقدس و آشتی سیاسی میان بانوان نسلهای مختلف از جمله اهداف برگزاری این همایش است. در نهایت در روز دوم دیماه سال جاری، مقارن با ایام شهادت سردار حاج قاسم سلیمانی همایش نهایی را برگزار میکنیم. در این همایش اساتید مختلف دانشگاهی به سخنرانی پرداخته و در نهایت نیز راهکارهای لازم ارائه خواهد شد. وی با بیان اینکه پیشنشستهای همایش در سالن هویزه باغموزه دفاع مقدس برگزار میشود، تصریح کرد: همایش ملی زنان مقاوم، مقاومت زنان نیز دوم دیماه در محل سالن خلیج فارس باغموزه دفاع مقدس برگزار خواهد شد. حاجیپور تصریح کرد: آثار ارسالی در این همایش به صورت چکیده مقالات به دبیرخانه همایش ارسال میشود و علاقهمندان برای شرکت در این همایش تا 20 آبانماه فرصت دارند تا آثار خود را ارسال کنند. سپس، در ادامه، آثار ارسالی طی دو مرحله از سوی اساتید مجرب داوری خواهد شد. همچنین، در ادامه، نویسندگان چکیده مقالات پذیرفته شده نیز باید اصل مقاله خود را تا دوم اسفندماه به دبیرخانه همایش ارسال کنند. دبیر علمی همایش زنان مقاوم، مقاومت زنان بیان کرد: همچنین، مقالات دارای نوآوری از سوی داوران شناسایی شده و از نویسندگان آنها برای سخنرانی در همایش نهایی دعوت میشود. در برگزاری پیشنشستهای همایش نیز از اساتید دانشگاهها برای سخنرانی با موضوع نقش زنان در دفاع مقدس دعوت شده است. حاجیپور اظهار کرد: در نهایت نیز کتاب مجموعه مقالات همایش در سال 1404 منتشر شده و در اختیار جامعه قرار خواهد گرفت. امیدوارم در این همایش بتوانیم نگاه جدیدی را از زندگی بانوان حاضر در دفاع مقدس به جامعه ارائه دهیم تا الگویی برای بانوان نسل جدید باشند. وی تصریح کرد: تجربه زیسته بانوان دفاع مقدس و تاریخ شفاهی ایشان از دیگر بخشهای همایش ملی زنان مقاوم، مقاومت زنان است که برای ثبت خاطرات و وقایع مختلف در رابطه با حضور بانوان در دفاع مقدس به صورت جدی پیگیری خواهد شد. در ادامه این نشست، نادری، مدیر مشارکتهای مردمی سازمان حفظ ارزشهای زنان در دفاع مقدس نیز در سخنانی گفت: در راستای تبیین الگوی سوم و نقش بانوان که همواره مورد تاکید مقام معظم رهبری بوده است، سازمان سعی میکند تا تلاش کرده و گامهای خوبی در این زمینه بردارد. به همین دلیل همایشهایی را برای تبیین گام سوم و نقش بانوان برگزار میکنیم تا چگونگی زیست بانوان در جمهوری اسلامی بدون افراط و تفریط احصا شود. در این حوزه بانوانی همچون مرحوم مرضیه دباغ را داریم که باید به نسل جوان معرفی شوند. نسل کنونی ما بیش از هر چیز به معرفی الگوهای موفق نیاز دارد. منبع: تسنیم
درباره تزریق واکسن آنفولانزا در بارداری
بسیاری از خانم ها برای تزریق واکسن آنفولانزا در زمان بارداری مردد هستند، از این رو بهتر است قبل تزریق واکسن اطلاعاتتان را در این زمینه کامل کنید.
بانوان قشم پیشرو زمین گردشگری ژئوپارک های خاورمیانه
مدیر ژئوپارک جهانی قشم از معرفی و تجلیل بانوان جامعه محلی جزیره قشم به عنوان زنان پیشرو، الگو، اثربخشی و نقش آفرین برای تحقق اهداف توسعه پایدار سازمان علمی، فرهنگی و تربیت ملل متحد(یونسکو) در هشتمین کنفرانس بین المللی شبکه ژئوپارک های آسیا و اقیانوسیه به میزبانی ژئوپارک جهانی کائوینگ کشور ویتنام خبر داد.
ثبتنام ۴۲ هزار نفر کرمانی در طرح جوانی جمعیت
امروز واگذاری ۲۰۰۰ قطعه زمین طرح جوانی جمعیت در شهرهای کرمان، ماهان و باغین خواهیم داشت.
روایتی از اجباری شدن نامخانوادگی در ایران وقتی خانواده ایرانی نامدار شد
30 مرداد 1403 1403-05-31 9:00آخرین مطالب
نقد سریال در انتهای شب
28 شهریور 1403نقد سریال در انتهای شب
28 شهریور 1403سقط جنین در استان بوشهر ۱۵ درصد کاهش یافت
28 شهریور 1403تأکید مدیرسلامت شهرداری تهران بر افزایش فرزندآوری توسط زوجین
28 شهریور 1403همایش ملی «زنان مقاوم؛ مقاومت زنان» برگزار میشود
28 شهریور 1403مطالب پربازدید