به گزارش متادخت، تازه‌ترین تحقیقات، خبر از اشتیاق زنان در استفاده از ابزارهای هوش مصنوعی دارد؛ تحقیقی که توسط بنیاد Women Go Tech منتشر شده و بر اساس آن، ۶۸ درصد از زنان، در کمترین و حداقلی‌ترین حالت، از یک ابزار هوش مصنوعی استفاده می‌کنند.

اما آنچه اهمیت دارد این است که برخی از زنان علاقه‌مند به استفاده از هوش مصنوعی، این تکنولوژی را فراتر از چت جی‌پی‌تی تجربه کرده و از ابزارهای مختلف و محبوب هوش مصنوعی برای ترجمه، آموزش، سفر، هنر و یا جست‌وجو برای پاسخ هم استفاده می‌کنند. یعنی چنین ابزاری را به بطن سبک زندگی‌شان آورده‌اند. اما به نظر می‌رسد که جنبه‌های مختلف هوش مصنوعی در زندگی زنان، به همین‌جا ختم نمی‌شود و می‌تواند اثرات ناخوشایندی هم بر سبک زندگی آن‌ها داشته باشد.

تو به تنهایی توانمندی!

آنچه مسلم است در این مسیر جدید به همان اندازه که زنان به استفاده از هوش مصنوعی مشتاق هستند، اما کمی تردید هم در نوع استفاده از آن دارند. بر اساس آمارها، در صنعت و تجارت، زنان به میزان کمتری از مردان از انواع مختلف هوش مصنوعی از جمله چت‌ جی‌پی‌تی استفاده می‌کنند تا مبادا این احتمال که آن‌ها برای پیشبرد کارشان به هوش مصنوعی نیاز دارند و به تنهایی قادر به انجامش نیستند، رنگ واقعیت به خود بگیرد¹.

و برخی پژوهشگران می‌گویند هوش مصنوعی، می‌تواند احتمال کمبود اعتماد به نفس را در میان زنان روشن کند²؛ احتمالی که شاید واقعیت نداشته باشد اما کلیشه‌های جنسیتی در دنیا آن را تبدیل به تهدیدی برای آنان در برابر استفاده از این تکنولوژی کرده است؛ موضوعی که می‌تواند باعث کناره‌گیری آن‌ها از این حوزه شود. در حالی که ما الگوهای بسیار موفقی در حوزه‌های مختلف از جمله تکنولوژی و هوش مصنوعی داریم.

کار بی‌کار!

متضرر شدن زنان در حوزه اشتغال و از دست رفتن فرصت‌های شغلی برای آن‌ها، یکی دیگر از تهدیدات هوش مصنوعی برای زنان دنیا است؛ موضوعی که البته در دو جنبه عملی خواهد شد. از یک طرف حذف زنانی که با تکنولوژی هوش مصنوعی غریبه هستند و نمی‌توانند در حرفه‌شان از آن استفاده کنند و از طرف دیگر، جایگزین شدن هوش مصنوعی در مشاغل به جای انسان؛ مشاغلی که عمدتا زنان مشغول به آن هستند!

آنچه تا همین امروز و در میانه راهِ گسترش هوش مصنوعی هم مشخص شده، این است که با فراگیر شدن این صنعت و فناوری‌‌‌های وابسته به آن، نیاز به نیروی متخصص در این زمینه روز به روز بیشتر شده و تنها کسانی در میدان باقی خواهند ماند که دانش کافی و توانایی کار با ابزار آن را در حوزه تخصصی خودشان داشته باشند. با در نظر گرفتن چنین فرضیه‌ای، زنان در این حوزه بیشتر از سایرین متضررخواهند شد؛ چرا که متخصصان معتقدند که با روی کار آمدن هوش مصنوعی در مشاغل، جایگزینی مستقیم رخ خواهد داد!

چنانکه تجربه برخی از شرکت‌ها مانند آمازون برای استخدام خانم‌ها نشان داده است که الگوریتم هوش مصنوعی به‌‌‌صورت سیستماتیک، به رزومه ‌‌‌خانم‌‌‌ها برای مشاغل فنی مانند برنامه‌‌‌نویسی امتیازی اختصاص نمی‌دهد³! موضوعی که یک نظرسنجی ساده از 1143 مدیر آمریکایی هم آن را ثابت کرده و نشان داده است که ترجیح مدیران برای استخدام آن دسته از زنانِ دارای عملکرد عالی که با هوش مصنوعی آشنایی خوبی دارند، بیشتر از زنانِ دارای توانمندی بالا است که مهارت استفاده از هوش مصنوعی را ندارند⁴.

از سوی دیگر متخصصان این حوزه معتقدند که هوش مصنوعی، همین ابزاری که مبتنی بر نرون‏های مغز طراحی شده‏، و قدرت درک و تحلیل دارد و ماشین‌‏هایی که در دنیای فیزیکی می‌‏توانند به انسان کمک کنند، در حالاتی هم می‌توانند منجر به بیکاری و از دست رفتن موقعیت‌های شغلی افراد در جامعه جهانی شوند و احتمالا تا سال 2030، چیزی بین 300 تا 800 میلیون شغل را از بین می‌برند و جایگزین انسان‏ و به طور حداکثری، جایگزین زنان می‌شوند⁵. در این میان، اداره ملی تحقیقات اقتصادی آمریکا هم شغل‌هایی را پیدا کرده است که با بیشترین احتمال، هوش مصنوعی جایگزین آن‌ها خواهد شد.

آن‌ها سپس این شغل‌ها را بر طبق جنسیت افراد تقسیم‌بندی کردند و متوجه شدند که اکثر شغل‌های در معرض خطر، در اختیار زنان قرار دارند. در واقع هوش مصنوعی به‌احتمال‌زیاد جای شغل‌هایی را می‌گیرد که شامل انجام کارهای تکراری هستند و زنان عمدتاً در این شغل‌ها فعالیت دارند⁶. برای مثال، هوش مصنوعی ChatGPT می‌تواند متون طولانی را به‌سرعت بازبینی و خلاصه کند، درحالی‌که انجام این کار توسط انسان‌ها زمان زیادی طول می‌کشد.

انگشت تهدید به سمت خانواده

بهتر است بپذیریم که استفاده از هوش مصنوعی در زندگی امروز، تبدیل به امری اجتناب ناپذیر شده است اما به موازات این پذیرش، نباید فراموش کنیم که فناوری‌ها حامل فرهنگ، باور و اعتقادات سازندگان خودشان هستند و اهداف سرمایه‌گذاران خودشان رو دنبال می‌کنند؛ برای همین هم استفاده کورکورانه از این ابزار می‌تواند بنیان جامعه، خانواده و نقش‌های کلیدی مثل مادران را متزلزل کند.

چنانکه همین امروز هم می‌بینیم که تکنولوژی هوش مصنوعی، با این فلسفه که باید بتواند همه نیازهای انسان امروز را برطرف کند، به سمت ارضای نیازهای عاطفی رفته و با ابزارهایی تحت عناوین مختلف مانند «همدم‌های مجازی» یا «نوزادان مجازی» به فکر جایگزین‌هایی برای ارضاء نیازهای عاطفی اعضای خانواده است؛ اتفاقی که طبیعتا می‌تواند منجر به کمرنگ شدن نقش مادر و پدر و فرزندان در خانواده شوند و در نهایت مفهوم اساسی خانواده را زیر سوال ببرد و انسان امروز را به انزوا بکشد.

اما چه کسی است که بتواند انکار کند که هیچ‌کس و هیچ‌چیز نمی‌تواند جایگزین نقش مادران و مهر مادری و حضور زن در یک خانه شود؟! بدیهی است که استفاده آگاهانه از هوش مصنوعی، همان ضرورتی است که در شرایط فعلی به آن نیاز داریم تا به نام علم و استفاده از تکنولوژی، با تهدیدات خطرناکی در برابر زنان و خانواده روبرو نشویم.

امنیت به خطر افتاده!

بر اساس گزارش واشنگتن پست و البته تجربه کاربران، استفاده از ابزارها و برنامه‌های هوش مصنوعی برای تولید و پخش تصاویر برهنگی زنان به‌ویژه دختران نوجوان رو به افزایش است⁷. موضوعی که البته خیلی از دور انتظار هم به نظر نمی‌رسید. در واقع شاید پیش از این هم روشن بود که از آنجایی که بسیاری از کشورهای جهان هنوز قوانین حاکم بر ابزارهای هوش مصنوعی را تصویب نکرده‌اند، زنان در چنین موضوعی، بیش از سایر کاربران تهدید شوند و امنیت‌شان به خطر بیفتد.

چنانکه امروز نیز برخی تصاویر که دور از انتظار هستند، این حدس و گمان را در ذهن‌مان به وجود می‌آورد که نکند کار هوش مصنوعی باشد؟! و خب اگر جعل عکس‌های معمولی به عکس‌های غیراخلاقی، به همین سادگی است، چطور احتمال خطر و آسیب برای زنان و تهدید امنیت آن‌ها را ندهیم؟ و شاید بهتر است در دنیای هوش مصنوعی‌ها، کمی محتا‌ط‌تر از هر وقت دیگری قدم برداریم.

1) https://B2n.ir/k54742

2) https://B2n.ir/z12623

3) https://B2n.ir/z73165

4) https://B2n.ir/g75313

5) https://B2n.ir/p42780

6) https://B2n.ir/e42169

7) https://B2n.ir/u92637

به قلم نرگس خانعلی زاده؛ خبرنگار