به گزارش متادخت، در سال ۲۰۱۹، نوآ بامبک (Noah Baumbach) با فیلمی تأثیرگذار، با جزئیات فراوان و پرکِشش با نام «داستان ازدواج» (Marriage Story) بار دیگر توانایی خود را در واکاوی ظرایف روابط انسانی اثبات کرد. این درام خانوادگی که با بازی درخشان اسکارلت جوهانسون (در نقش نیکول) و آدام درایور (در نقش چارلی) همراه است، روایتی تلخ و شیرین از فروپاشی تدریجی یک زندگی زناشویی که روزگاری پر از عشق، خنده و آرزو بوده است. بازیگران مکمل همچون لورا درن (برنده اسکار برای این نقش)، ری لیوتا و آلن آلدا نیز در کنار دو نقش اصلی، ترکیبی قدرتمند از شخصیتهای چند لایه را شکل میدهند. فیلم نه تنها با نگاهی انسانی به طلاق میپردازد، بلکه تصویری واقعگرایانه از نهاد خانواده، روابط والدگری و تأثیر عاطفی جدایی بر فرزند مشترک (هِنری) ارائه میدهد.
«داستان ازدواج» برخلاف عنوان آرام و عاشقانهاش، قصهای است درباره جدایی. فیلم از همان ابتدا با یک مونولوگ درونی آغاز میشود که هر یک از زوجین از زیباییها و ویژگیهای مثبت شریک زندگیشان میگویند. لحظاتی گرم و صمیمی که بیننده را با این فکر همراه میکند که شاید این داستان پایان خوشی داشته باشد اما به سرعت روشن میشود که این روایت، نه قصه تداوم که ماجرای فروپاشی است.
نهاد خانواده در این فیلم به عنوان کانون مرکزی داستان مطرح میشود؛ خانوادهای هنرمند و فرهیخته با فرزندی خردسال که درگیر چالشهای طلاق والدین میشود. فیلم با ظرافتی خاص، نشان میدهد که چگونه یک زندگی به ظاهر موفق و عاشقانه، در برابر فشارهای درونی و بیرونی، به تدریج به جهنمی پنهان تبدیل میشود؛ جهنمی که با عشق آغاز شده و با درد و سردی در دادگاه به پایان میرسد.
دیالوگها؛ قلب تپنده فیلم
یکی از نقاط قوت بزرگ «داستان ازدواج» دیالوگهای آن است. متن فیلم با چنان دقت و حساسیتی نوشته شده که هر جمله، احساسات متضاد را برمیانگیزد: اشک، خشم، همدردی و تأمل. گفتگوهای میان چارلی و نیکول گاه به طرز دردناکی واقعی و نفسگیر است؛ بهخصوص سکانس مشهور مشاجره آنها در آپارتمان که از لحنی آرام شروع و به انفجاری احساسی ختم میشود. مشاجراتی در فیلم به گوش مخاطب میخورد که بسیار نزدیک به واقعیت زندگی روزمره زناشویی است. اختلافاتی که از هویت و صدای درونی زن و مرد بلند میشود. در اینجا، بازی بینظیر درایور و جوهانسون در خدمت متن قرار گرفته و صحنهای خلق میشود که تا مدتها در ذهن بیننده باقی میماند.
در نگاه جامعه شناسانه، این فیلم به خوبی نشان میدهد چگونه شخصیتها در مواجهه با بحران با توجه به تجربه زیستهشان در زندگی، الگوهای رفتاری متفاوتی بروز میدهند؛ از انکار و خشم تا پذیرش و مصالحه. از سوی دیگر، فیلم نقدی غیرمستقیم به سیستم قضایی آمریکا و تأثیر مخرب فرآیندهای حقوقی بر روابط انسانی دارد؛ فرآیندی که اغلب به جای حل مسئله، به پیچیدهتر شدن آن میانجامد.
شخصیتها؛ نه قهرمان، نه ضد قهرمان، فقط انسان
چارلی کارگردان تئاتری موفق در نیویورک است که به شدت در کار خود غرق شده و ناتوان از درک نیازهای عاطفی همسرش به نظر میرسد. او شخصیتی کنترلگر و در عین حال دلسوز است؛ پدری که فرزندش را میپرستد اما در ابراز احساسات و پذیرش ضعفهایش دچار چالش است. نیکول بازیگری است که سالها در سایه چارلی قرار گرفته و اکنون میخواهد استقلال و هویت خود را بازیابد. او با نقل مکان به لسآنجلس، به نوعی از چارلی و زندگی گذشتهاش فاصله میگیرد تا بتواند خودش باشد. او قوی، مصمم و در عین حال شکننده است. هنری که در میان این کشمکشها گرفتار شده، نماد معصومیتی است که قربانی دعواهای بزرگترها میشود. فیلم، بیآنکه شعار دهد، تلویحاً نشان میدهد که طلاق نه فقط پایان یک رابطه عاشقانه بلکه زخم عمیقی در روان کودک نیز هست.
قصهای از حقیقت تلخ عشق
«داستان ازدواج» با صداقت کم نظیری روابط والدگری را به تصویر میکشد؛ از شبهایی که چارلی سعی میکند پدر خوبی باشد، تا لحظاتی که نیکول در دادگاه از مراقبتهای خود دفاع میکند. فیلم نشان میدهد که والد خوب بودن و همسر خوب بودن لزوماً همیشه دو نقش همراه نیستند و گاه تعارض میان این دو نقش، خود به جدایی میانجامد. همچنین، فیلم به پیچیدگی روابط زوجین در دوران مدرن میپردازد؛ زن و مردی که هر دو خواستههایی دارند، هویت مستقلی طلب میکنند، فردگرایی عمیقی در ذات خود دارند و در عین حال، باید برای حفظ خانواده تلاش کنند؛ تعادلی دشوار که گاه حتی با عشق و عقلانیت هم قابل دستیابی نیست.
«داستان ازدواج» فیلمی است انسانی، دردناک و پر از لحظات ناب. اثری که نشان میدهد چگونه عشق میتواند در طول زمان، در برخورد با ناکامیها، خواستههای فردی و چالشهای زیستن، رنگ ببازد. این فیلم، تماشاگر را به تأملی عمیق درباره معنای عشق، تعهد، خانواده و فداکاری میبرد. «داستان ازدواج» نه درباره پایان یک ازدواج بلکه درباره نحوه مواجهه انسانها با پایانهاست.
✍🏻 به قلم دکتر پگاه روشان، جامعهشناس و منتقد فیلم و سریال
