تبیینی بر حضور و ظهور زن در اجتماع
17 مرداد 1402 1402-05-17 14:53تبیینی بر حضور و ظهور زن در اجتماع
- متادخت
- 17 مرداد 1402
- 8:51 ق.ظ
- No Comments
به گزارش متادخت، زینب نجیب، کارشناس ارشد فلسفه دین: برخی، ساحت فعالیتهای زن را تنها در خانه معنا میکنند یعنی تشکیل خانواده، خانهداری، فرزندآوری و تربیت فرزند که البته هر یک از اینها ابعاد وسیعی را به خود اختصاص میدهد. این افراد نهتنها وظیفهی اصلی خود را همین تکالیف میدانند بلکه معتقدند وظیفهی یک زن تنها و تنها همین موارد است. از طرفی، افرادی بههیچ وجه برای چنین ساحت مهمی اهمیت قائل نیستند و آن را دون شأن زن میپندارند یعنی چون همسر، فرزند و تکالیف این دو حیطه را مزاحم فعالیتهای دیگر خود میدانند و ماندن در مکانِ خانه را دور از جامعه قلمداد میکنند و از همه اینها مهمتر، خانهداری، همسرداری و فرزندپروری را ارزشمند و معتبر نمیشمارند؛ آن را نفی کرده و گاهی به مقابله با آن برمیخیزند. نگاه اول که تنها فعالیت زن در چارچوب و وظایف و تکالیف مربوط به خانه و خانواده را تعریف میکند تفریط است و نگاه دوم که نگاه رایج غربیست و منجر به کالا و ابزاری بودن زن شده است، افراط میدانیم. نگاه اول استعداد، کارآمدی، قدرت و حقوق زن را محدود و محصور میبیند و نگاه دومی، حرمت زن را میشکند.
اسلام اما، نگاه ویژهای به مقام و منزلت زن دارد بدینترتیب که، نه زن منفعل شرقی را تأیید میکند و نه زن، بهمثابهی ابزار جنسیتی و کالایی برای سرمایهداریِ غرب را.
(در اسلام برای فعالیت زنان، سه عرصه معین شده است؛ اول، عرصه تکامل و رشد معنوی خود زن است، عرصهی دوم، عرصهی فعالیتهای اجتماعی است و بخش سوم که آن هم بسیار مهم است بخش خانواده است). (۲۰ اسفند ۱۳۷۵، بیانات رهبری در اجتماع زنان خوزستان)
بین زن و مرد در میدان رشد و تکامل معنوی هیچ تفاوتی وجود ندارد یعنی همانطور که مرد به عالیترین مقامات از لحاظ معنوی میتواند دست یابد زن نیز میتواند به چنین مراتبی برسد. آیتالله خامنهای با عنایت به آیات “وَضَرَبَ اللَّهُ مَثَلًا لِلَّذینَ آمَنُوا امرَأَتَ فِرعَونَ” و “وَمَرْیَمَ ابْنَتَ عِمْرَانَ” معتقدند؛ وقتی قرآن کریم میخواهد نمونهای از انسانهای با ایمان ذکر کند تا الگوی همه انسانها قرار گیرد از مجموعه همه انسانها دو زن را معرفی میکند. نه، دو مرد یا یک مرد و یک زن را، و آن دو الگو، آسیه زن فرعون و مریم دختر عمران هستند. راز عظمت آسیه در استقلال کامل اوست که در مقابل شوهر متجاوز و فرعونِ زمانه خود میایستد و راه تحمیل گمراهی را بر او میبندد. مرد ظالمی که میلیونها انسان زیر دست او و محکوم اراده اویند اما همسرش آزاده است و در مقام توحید، نفیِ طاغوت میکند و راه حق را برمیگزیند. زن دیگر مریم مادر عیسی است، او نیز در مقابل تهمت و نگاه سوء مردم شهر خود، مثل کوه میایستد و فرزندش را که خدای متعال با قدرت کامله خود در دامان پاک او گذاشته است بر دست میگیرد و مثل نوری بر دنیای تاریک آن زمان میافکند.(۲۰ اسفند ۱۳۷۵، بیانات در اجتماع زنان خوزستان)
بنابراین در عرصه اول، نگاه به زن، نگاهِ جنسیتی نیست بلکه هر دو به عنوان انسان هیچ تفاوت و تمایزی از لحاظ ارزشهای انسانی ندارند بلکه مکلف به وظایف مشترکی نیز هستند. مانند خدمت کردن، جهاد فی سبیلالله و امربهمعروف و نهیازمنکر که هر کدام با توجه به طبیعتشان، وظیفهی ویژه و مخصوص خود را دارند. پس در این عرصه نیز زن به عنوان یک انسان باید حاضر باشد و وظایف خانه نهتنها مزاحم و نافی آن نیست بلکه مکمل رشد معنوی اوست.
عرصه دوم، عرصه فعالیتهای اجتماعی است. زمانی که بحث از اجتماع میشود در وهله اول باید تعریف و موضعی شایسته از اجتماع ارائه دهیم تا دچار مغالطات نشویم. چراکه گاهی فعالیت اجتماعی، محصور و محدود به حضور زن در اجتماع میشود در صورتی که حضور زن در اجتماع به معنای خروج او از منزل و بهعبارتی نفی حضور او در خانه نیست. او میتواند تمام ساعات را در خانه سپری کند اما بهگونهای بسیار مؤثر در اجتماع کنشگری داشته باشد و نقشها ایفا کند. بنابراین باید تفاوتی بین حضور اجتماعی و ظهور اجتماعی زن در جامعه قائل شویم، صِرف حضور فیزیکی در اسلام برای اثرگذاری زن در اجتماع مطرح نیست، آنچه مهم است، این است که زن به معنی انسانی خود، رسالت اجتماعی دارد و زن از بستر خانواده میتواند اثرگذاریهای اجتماعی را پیگیری کند.
در وهلهی دوم، باید به ابعاد فعالیت در عرصه اجتماع بپردازیم. ساحت این فعالیتها اعم از فعالیتهای سیاسی، اقتصادی، علمی، فرهنگی، مجاهدت و در یک کلام، همهی میدانهای زندگی در صحن جامعه است. در اینجا نیز از نظر اسلام میان زن و مرد هیچ تفاوتی وجود ندارد و زن میتواند با توجه به شرایط جسمانی، روحی و بر حسب امکانات، شوق و زمینههای اقتضای آن به هر فعالیتی که برایش میسر است مبادرت ورزد. بنابراین پرداختن به بحث فعالیتهای اجتماعی زنان با توجه به مکان و زمان و شرایط فعالیت، قضاوت شایستهتر و منصفانهتری را برای ما فراهم میکند.
رهبر معظم انقلاب در این زمینه میفرمایند: “زنِ مسلمان مثل مردِ مسلمان حق دارد آنچه را که اقتضای زمان است، آن خلأیی را که احساس میکند، آن وظیفهای را که بر دوش خود حس میکند، انجام دهد. چنانچه دختری مثلاً مایل است پزشک شود، یا فعالیت اقتصادی کند، یا در رشتههای علمی کار کند، یا در دانشگاه تدریس کند، یا در کارهای سیاسی وارد شود، یا روزنامهنگار شود، برای او میدانها باز است. به شرط رعایت عفّت و عفاف و عدم اختلاط و امتزاج زن و مرد، در جامعهی اسلامی میدان برای زن و مرد باز است. شاهد بر این معنا، همهی آثار اسلامی است که در این زمینهها وجود دارد و همهی تکالیف اسلامی است که زن و مرد را به طور یکسان، از مسؤولیت اجتماعی برخوردار میکند. اینکه میفرماید: «من اصبح لا یهتم بامور المسلمین فلیس بمسلم»، مخصوص مردان نیست؛ زنان هم باید به امور مسلمانان و جامعهی اسلامی و امور جهان اسلام و همهی مسائلی که در دنیا میگذرد، احساس مسؤولیت کنند و اهتمام نمایند؛ چون وظیفهی اسلامی است”. (بیانات در اجتماع زنان خوزستان ۱۳۷۵/۱۲/۲۰)
نکتهی حائز اهمیت این است که ایشان در همه مواردی که به بسط و تبیین فعالیتهای اجتماعی زنان میپردازد به دو شرط اشاره دارد؛ یک اینکه زنان میتوانند همه کارها را به عهده گیرند اگر قدرت جسمانی و شوق و فرصتش را دارند. دوم اینکه در انجام آن، میان زن و مرد حجاب و مرز، معین شده باشد.
در شرط اول، وقتی ایشان بر قدرت اشاره دارند یعنی برخلاف نگاه غرب که تمایز تکوینی و طبیعی میان زن و مرد را نادیده میگیرند و جنسیت را برساخت اجتماعی میدانند، طبیعت زن و مرد را بهطور قطعی، ملاک و معیار در پذیرش فعالیتهای اجتماعی قرار میدهد و هرگز آن را در حیطهی ضعف معرفی نمیکند چراکه هر یک از زن و مرد با تمام تفاوتهای طبیعیشان مکمل هم هستند و از هرکس کاری برمیآید که دیگری در انجام آن ناتوان یا کمتوان است. در دومین شرط، انگشت اشاره روی نقطهی شوق میچرخد. یعنی هیچ اجبار و تحکمی در انتخاب فعالیت برای زنان، محلی از اِعراب ندارد.
در شرط سوم بحث فرصت را مطرح میکنند. به نظر میرسد میتوان چنین برداشت کرد که زن وظایف و تکالیفی دارد که انجام آنها در اولویت است و یک زن در صورت وجود فرصتی مضاعف میتواند در دیگر عرصهها ورود کند. البته همه این شرایط دربارهی پذیرش یک شغل یا نقشآفرینیهای اجتماعی است. در بحث فرایض و انجام واجبات مانند امربهمعروف و نهیازمنکر یا جهاد در راه خدا، شوق و فرصت ملاک پذیرش فعالیت از سوی زنان نیست بلکه آنجا که بحث از فرائض است انجام آن بر هر زن و مرد مسلمانی واجب است حتی اگر بر خلاف شوق و دلبستگیها و وابستگیهایش باشد. مانند آنجا که عزیزترین کسان خود را برای مبارزه با دشمنان اسلام راهی جهاد میکند.
در نکته دوم، امر حجاب و عدم اختلاط و امتزاج زن و مرد در جامعه اسلامی مطرح میشود و اسلام آن را شرط حضور زن در اجتماع میداند که البته با توجه به وجود فضای مجازی و ایجاد بسترهای متفاوت از حضور افراد و انجام بسیاری از کنشگریها در این بسترها رعایت دقیق احکامِ دوری از اختلاط و امتزاج و حتی حجاب و حیا و عفاف از سوی کاربران باید بیش از پیش مورد اهتمام قرار گیرد.
بخش سوم، عرصهی خانواده است. از جمله وظایفی که برعهدهی زنان در داخل خانه و خانواده است، مسألهی فرزندآوری و تربیت و پرورش آن است. زنانی که به خاطر فعّالیتهای خارج از خانواده، از آوردن فرزند خودداری میکنند،در واقع برخلاف طبیعت بشری خود در حرکتند. رهبر انقلاب در اینباره میفرماید: (در اسلام، یکی از وظایف مهم زن، عبارت از این است که فرزند را با عواطف، با تربیت صحیح، با دل دادن و رعایت و دقّت، آن چنان بار بیاورد که این موجود انسانی -چه دختر و چه پسر- وقتی که بزرگ شد، از لحاظ روحی، یک انسان سالم، بدون عقده، بدون گرفتاری، بدون احساس ذلّت و بدون بدبختیها و فلاکتها و بلایایی که امروز نسلهای جوان و نوجوان غربی در اروپا و امریکا به آن گرفتارند، بار آمده باشد). (بیانات در اجتماع زنان خوزستان ۱۳۷۵/۱۲/۲۰)
آری، در کانون خانواده است که اولین و مهمترین پایههای تربیت روحی و فکری بشر بنا نهاده میشود، حقیقیترین فضای صمیمیت بین افراد شکل میگیرد و در چنین کانون مبارکی، این مادر خانه است که محور قرار میگیرد، همچون مرکز زمین افراد را به سمت خود دعوت میکند و در آغوش پرمهر خود به آرامش و سعادت میرساند. او نهتنها حق حیات فرزندانش را دارد چراکه حمل، وضع، تغذیه و نگهداری از یک موجود زنده به عهده اوست، بلکه مؤثرترین مربی در انتقال هویتملی به فرزندانش است. یعنی هویت یک ملت اعم از زبان، عادات، آداب، سنن و اخلاقهای خوب در درجهی اول از مادر به فرزندان انتقال مییابد. تربیت او همچون کلاس درس نیست، تربیت در مکتبِ مادر با رفتار، گفتار، عاطفه و نوازش و در یک کلام با زندگی کردن است. یک زن هر اندازه در درجات معنوی، عقلی، هوشیاری و هوشمندی بالاتر رود، فرزندان بهتری تربیت خواهد کرد. از سوی دیگر تقویت روحی شوهر برای ورود به میدانهای بزرگ تنها از عهده زنان برخواهد آمد. بنابراین مهمتر از همهی مشاغلِ زن، مادری، همسری و ایجاد آرامش و سکینه در خانه است.
بنابراین با توجه به آنچه درباره عرصههای حضور و بروز زن و تکالیف و اولویتهایش مطرح شد میتوان چنین نتیجه گرفت که حضور زن در اجتماع نهتنها مباح، روا و مطلوب است بلکه در انجام فرائض واجب نیز هست. مانند فریضه جهاد تبیین که یک فریضه فوری و فوتی بوده و بر همه آحاد جامعه واجب گشته است. اما باتوجه به اولویت تکالیف در خانواده و اهمیت آن در نگاه اسلام این خود زن است که باید برای کسب شغل یا نقشآفرینی در جامعه به شروط قدرت، شوق و امکانات توجه کند و در صورت مساعد بودن این شرایط به فعالیتهای اجتماعی مبادرت ورزد. تشخیص این مهم نیز به عهدهی خود مکلف میباشد. به طور قطع استعدادها، تواناییها، ظرفیتها و شرایط خانوادگی برای افراد گوناگون متفاوت است.
مطالب مرتبط
سقط جنین در استان بوشهر ۱۵ درصد کاهش یافت
مدیر کل پزشکی قانونی استان بوشهر از صدور ۳۴ مجوز سقط جنین در چهار ماهه اول سال خبر دادو گفت: این تعداد مجوز صادر شده، نسبت به مدت مشابه در سال گذشته ۱۵ درصد کاهش داشته است.
تأکید مدیرسلامت شهرداری تهران بر افزایش فرزندآوری توسط زوجین
مدیرکل سلامت شهرداری تهران با اشاره به اهمیت جوانی جمعیت گفت: ما سه فرزندی را کامل نمیدانیم و خانوادهها و زوجین باید به سمت چهار فرزندی بروند.
همایش ملی «زنان مقاوم؛ مقاومت زنان» برگزار میشود
به گزراش متداخت، نشست خبری همایش ملی «زنان مقاوم و مقاومت زنان» امروز، 28 شهریورماه با حضور مرضیه حاجیپور، دبیر همایش و سیمین حاجیپور، دبیر علمی همایش در محل باغموزه دفاع مقدس برپا شد. در ابتدای این نشست، مرضیه حاجیپور، دبیر همایش زنان مقاوم و مقاومت زنان طی سخنانی گفت: یاد و خاطره شهدای هشت سال دفاع مقدس را گرامی میداریم. همایش زنان مقاوم و مقاومت زنان امسال برای اولین بار از سوی سازمان امور زنان بنیاد حفظ آثار و ارزشهای دفاع مقدس برگزار میشود. وی افزود: امیدوارم بتوانیم تا سالگرد شهادت سردار سلیمانی این همایش را در سطح ملی برگزار کنیم و در آینده نیز همایش ابعاد بینالمللی بگیرد. در این همایش به دنبال ارائه آثار منتشر شده در رابطه با نقش زنان در دفاع مقدس به جامعه هستیم تا مردم بیش از پیش در جریان این مسئله قرار گیرند. در ادامه، سیمین حاجیپور، دبیر علمی همایش طی سخنانی بیان کرد: در طول تاریخ ایرانزمین زنان در کنار مردان در برهههای زمانی مختلف حضور داشته و به مردان برای پیروزی کمک کردند که یکی از مهمترین برههها انقلاب مشروطه بود و زنانی مانند بیبی مریم همراه با آقایان به مبارزه میپردازند. وی افزود: در انقلاب اسلامی نیز بانوان همگام با آقایان برای پیروزی انقلاب اسلامی تلاش میکنند که این تلاش در زمان دفاع مقدس تداومبخش تلاش ایشان در انقلاب اسلامی بود که در نهایت منجر به پیروزی دفاع مقدس میشود. حاجیپور گفت: در این برهه زمانی بانوان ارزشهای زیادی را آفریدند که به صورت نظری و عملی در گفتمان ایشان مشاهده میشود. مهمترین این گفتمانها، مسئله شهادت بانوان بود. زنان با نقشآفرینی در عرصههای مختلف در دفاع مقدس همگام با مردان زمینه پیروزی را فراهم کردند. یکی از سوالاتی که در این زمینه ایجاد میشود، این است که چرا ارزشها و تلاش بانوان به نسل جدید منتقل نشده است؟ حاجیپور بیان کرد: یکی از دلایل این مسئله، سیاستگذاری است که باید در گذشته به خوبی انجام میشد و قانونهایی در این زمینه وضع میشد تا ارزشهای بانوان به نسل جدید انتقال پیدا کند. در این راستا بنیاد حفظ آثار و ارزشهای دفاع مقدس کمک کردند تا پیگیر این قضیه باشیم. در این مسیر برخی اهداف در محورهای اجتماعی، فرهنگی، سیاستگذاری و … تعیین شد و یکی از مهمترین اتفاقاتی که در این زمینه رخ داد، بررسی ایستایی زنان در دوران مختلف بود. دبیر علمی همایش زنان مقاوم و مقاومت زنان گفت: یکی از کارهای مهمی که همایش زنان مقاوم و مقاومت زنان به دنبال آن است، کالبدشکافی علمی حضور بانوان در دفاع مقدس است. همچنین، باید ارزشهای بانوان در دفاع مقدس را احصا کرده و به مفصلبندی گفتمانی برسیم تا بتوانیم از آن برای حکمرانی علوی و مطلوب در جامعه استفاده کنیم. وی بیان کرد: طی دو پیشنشست که در مهرماه (17 مهرماه) و آبانماه برگزار میشود، در تلاشیم جامعه را برای شنیدن سخنان نخبگان سیاسی و اجتماعی آماده کنیم تا بتوانیم راه حلی برای احیای ارزشهای بانوان پیدا کنیم. خرد سیاسی بانوان و تابآوری ایشان در سالهای جنگ تحمیلی ارزش فراوانی دارد و باعث میشود بانوان امروز ما از تابآوری روانی بیشتری برخوردار شوند. حاجیپور اظهار کرد: شناسایی مولفههای زنانگی در دفاع مقدس و آشتی سیاسی میان بانوان نسلهای مختلف از جمله اهداف برگزاری این همایش است. در نهایت در روز دوم دیماه سال جاری، مقارن با ایام شهادت سردار حاج قاسم سلیمانی همایش نهایی را برگزار میکنیم. در این همایش اساتید مختلف دانشگاهی به سخنرانی پرداخته و در نهایت نیز راهکارهای لازم ارائه خواهد شد. وی با بیان اینکه پیشنشستهای همایش در سالن هویزه باغموزه دفاع مقدس برگزار میشود، تصریح کرد: همایش ملی زنان مقاوم، مقاومت زنان نیز دوم دیماه در محل سالن خلیج فارس باغموزه دفاع مقدس برگزار خواهد شد. حاجیپور تصریح کرد: آثار ارسالی در این همایش به صورت چکیده مقالات به دبیرخانه همایش ارسال میشود و علاقهمندان برای شرکت در این همایش تا 20 آبانماه فرصت دارند تا آثار خود را ارسال کنند. سپس، در ادامه، آثار ارسالی طی دو مرحله از سوی اساتید مجرب داوری خواهد شد. همچنین، در ادامه، نویسندگان چکیده مقالات پذیرفته شده نیز باید اصل مقاله خود را تا دوم اسفندماه به دبیرخانه همایش ارسال کنند. دبیر علمی همایش زنان مقاوم، مقاومت زنان بیان کرد: همچنین، مقالات دارای نوآوری از سوی داوران شناسایی شده و از نویسندگان آنها برای سخنرانی در همایش نهایی دعوت میشود. در برگزاری پیشنشستهای همایش نیز از اساتید دانشگاهها برای سخنرانی با موضوع نقش زنان در دفاع مقدس دعوت شده است. حاجیپور اظهار کرد: در نهایت نیز کتاب مجموعه مقالات همایش در سال 1404 منتشر شده و در اختیار جامعه قرار خواهد گرفت. امیدوارم در این همایش بتوانیم نگاه جدیدی را از زندگی بانوان حاضر در دفاع مقدس به جامعه ارائه دهیم تا الگویی برای بانوان نسل جدید باشند. وی تصریح کرد: تجربه زیسته بانوان دفاع مقدس و تاریخ شفاهی ایشان از دیگر بخشهای همایش ملی زنان مقاوم، مقاومت زنان است که برای ثبت خاطرات و وقایع مختلف در رابطه با حضور بانوان در دفاع مقدس به صورت جدی پیگیری خواهد شد. در ادامه این نشست، نادری، مدیر مشارکتهای مردمی سازمان حفظ ارزشهای زنان در دفاع مقدس نیز در سخنانی گفت: در راستای تبیین الگوی سوم و نقش بانوان که همواره مورد تاکید مقام معظم رهبری بوده است، سازمان سعی میکند تا تلاش کرده و گامهای خوبی در این زمینه بردارد. به همین دلیل همایشهایی را برای تبیین گام سوم و نقش بانوان برگزار میکنیم تا چگونگی زیست بانوان در جمهوری اسلامی بدون افراط و تفریط احصا شود. در این حوزه بانوانی همچون مرحوم مرضیه دباغ را داریم که باید به نسل جوان معرفی شوند. نسل کنونی ما بیش از هر چیز به معرفی الگوهای موفق نیاز دارد. منبع: تسنیم
درباره تزریق واکسن آنفولانزا در بارداری
بسیاری از خانم ها برای تزریق واکسن آنفولانزا در زمان بارداری مردد هستند، از این رو بهتر است قبل تزریق واکسن اطلاعاتتان را در این زمینه کامل کنید.
بانوان قشم پیشرو زمین گردشگری ژئوپارک های خاورمیانه
مدیر ژئوپارک جهانی قشم از معرفی و تجلیل بانوان جامعه محلی جزیره قشم به عنوان زنان پیشرو، الگو، اثربخشی و نقش آفرین برای تحقق اهداف توسعه پایدار سازمان علمی، فرهنگی و تربیت ملل متحد(یونسکو) در هشتمین کنفرانس بین المللی شبکه ژئوپارک های آسیا و اقیانوسیه به میزبانی ژئوپارک جهانی کائوینگ کشور ویتنام خبر داد.
ثبتنام ۴۲ هزار نفر کرمانی در طرح جوانی جمعیت
امروز واگذاری ۲۰۰۰ قطعه زمین طرح جوانی جمعیت در شهرهای کرمان، ماهان و باغین خواهیم داشت.
تبیینی بر حضور و ظهور زن در اجتماع
17 مرداد 1402 1402-05-17 14:53آخرین مطالب
نقد سریال در انتهای شب
28 شهریور 1403نقد سریال در انتهای شب
28 شهریور 1403سقط جنین در استان بوشهر ۱۵ درصد کاهش یافت
28 شهریور 1403تأکید مدیرسلامت شهرداری تهران بر افزایش فرزندآوری توسط زوجین
28 شهریور 1403همایش ملی «زنان مقاوم؛ مقاومت زنان» برگزار میشود
28 شهریور 1403مطالب پربازدید