به گزارش متادخت، داشتن فرزند برای بسیاری از زنان نه‌تنها یک خواسته شخصی، بلکه انتظاری اجتماعی و خانوادگی است؛ و زمانی که این انتظار برآورده نمی‌شود، ناباروری به بحرانی عاطفی، اجتماعی و اقتصادی تبدیل می‌شود، در این موقعیت فشارهای بیرونی، نگاه‌های پرسشگر و سرزنش‌های اطرافیان، بار روانی زیادی بر دوش زنان می‌گذارد. این چالش‌ها در کنار هزینه‌های سنگین درمان، فشار مالی زیادی را به زوج‌ها وارد می‌کند. برخی از زنان پس از سال‌ها درمان فرزند خود را در آغوش می‌گیرند، اما بسیاری دیگر هرگز این تجربه را نخواهند داشت.
ناباروری در ایران؛ چالش یک‌پنجم زوج‌ها در مسیر فرزندآوری
بر اساس آخرین آمارهای رسمی، حدود ۲۰ درصد از زوج‌های ایرانی با مشکل ناباروری مواجه هستند. این بدان معناست که از هر پنج زوج، یک زوج در مسیر فرزندآوری دچار چالش‌های پزشکی و درمانی می‌شود. البته این رقم با میانگین جهانی تفاوت چشمگیری ندارد، چراکه در سطح بین‌المللی نرخ ناباروری بین ۱۵ تا ۲۰ درصد برآورد شده است. با وجود پیشرفت‌های چشمگیر ایران در حوزه درمان ناباروری و فعالیت بیش از ۱۰۰ مرکز تخصصی در کشور، همچنان بسیاری از زوج‌ها با این مشکل دست‌وپنجه نرم می‌کنند. ناباروری می‌تواند به‌صورت موقتی یا دائمی باشد؛ برخی زوج‌ها پس از سال‌ها درمان و تحمل مشقت‌های جسمی و روحی، موفق به فرزندآوری می‌شوند، اما حدود ۱۵ تا ۲۰ درصد از بیماران هیچ‌گاه این امکان را نخواهند داشت. متخصصان دلایل متعددی برای ناباروری در ایران مطرح کرده‌اند. یکی از مهم‌ترین عوامل، افزایش سن ازدواج است. دکتر جلیل پاک‌روش، متخصص زنان و زایمان، می‌گوید: «هرچه سن زن بیشتر باشد، احتمال بارداری کاهش می‌یابد و این موضوع یکی از اصلی‌ترین دلایل افزایش نرخ ناباروری در ایران است». سبک زندگی مدرن، تغییرات تغذیه‌ای، مصرف غذاهای فرآوری‌شده و فست‌فودها، استرس بالا، آلودگی هوا و عوامل محیطی دیگر نیز نقش مهمی در کاهش شانس باروری دارند. علاوه بر این، مشکلات فیزیولوژیک مانند کم‌کاری تخمدان، اختلالات تخمک‌گذاری، مشکلات رحمی و لوله‌های رحمی نیز از دلایل شایع ناباروری در زنان محسوب می‌شوند. ناباروری در مردان نیز به عواملی همچون کیفیت پایین اسپرم و مشکلات هورمونی وابسته است. درمان‌های ناباروری طی سال‌های اخیر پیشرفت‌های قابل‌توجهی داشته است. یکی از رایج‌ترین روش‌های درمانی، لقاح آزمایشگاهی و یا همانIUI و IVF است. با این‌حال، این روش نیز تضمینی نیست و تنها ۳۷ درصد از زوج‌هایی که تحتIVF قرار می‌گیرند، موفق به باروری می‌شوند. در کنار چالش‌های جسمی و روانی، هزینه‌های بالای درمان ناباروری نیز فشار مضاعفی بر زوج‌ها وارد می‌کند.1
ناباروری؛ چالشی که زنان بیش از همه متحمل می‌شوند
به طور متوسط، 30 درصد از موارد ناباروری را می‌توان به زنان، 30 درصد به مردان و 30 درصد به ترکیبی از هر دو شریک زندگی نسبت داد. در 10 درصد موارد نیز علت ناباروری ناشناخته باقی می‌ماند.2
ناباروری یکی از چالش‌های بزرگ زندگی بسیاری از زوج‌هاست. برخی از آن‌ها پس از سال‌ها تلاش، درمان‌های پیچیده و هزینه‌های سنگین موفق به فرزندآوری می‌شوند، درحالی‌که برخی دیگر هرگز این فرصت را پیدا نمی‌کنند. این مسیر، فرسایشی و طاقت‌فرساست، به‌ویژه برای زنان که بیشترین فشار جسمی و روحی را متحمل می‌شوند. دکتر محمدابراهیم پارسانژاد، فلوشیپ نازایی و رئیس انجمن علمی تخصصی باروری و ناباروری ایران، دراین‌باره به گزارشگر متادخت می‌گوید: «ناباروری فقط یک مسئله جسمی نیست، بلکه تأثیر عمیقی بر سلامت روان و روابط اجتماعی فرد دارد. زنانی که سال‌ها برای بارداری تلاش می‌کنند، اغلب دچار اضطراب، افسردگی و کاهش اعتمادبه‌نفس می‌شوند. این زنان علاوه بر فشارهای درمانی، با قضاوت‌های اجتماعی، نگاه‌های ترحم‌آمیز یا حتی سرزنش‌های اطرافیان روبه‌رو هستند».
او تأکید می‌کند که حمایت عاطفی همسران و خانواده‌ها نقش مهمی در تحمل این مسیر دارد. به گفته او «درمان‌های ناباروری زمان‌بر است و تضمینی برای موفقیت وجود ندارد. برخی زوج‌ها سال‌ها تحت درمان قرار می‌گیرند، امید خود را از دست می‌دهند و دوباره تلاش می‌کنند. این چرخه تا جایی ادامه می‌یابد که یا به نتیجه می‌رسند یا مجبور می‌شوند با شرایط کنار بیایند».
- مطلب مرتبط: طعم مادری برای دختران مجرد
ناباروری و فشارهای روانی، اجتماعی و اقتصادی بر زنان
ناباروری برای بسیاری از زوج‌ها، به ویژه زنان، یک چالش بزرگ است که فراتر از مشکلات جسمی به تبعات روانی، اجتماعی و اقتصادی گسترده‌ای منتهی می‌شود. زنان نابارور اغلب با احساساتی مانند اضطراب، افسردگی و کاهش اعتماد به نفس دست‌وپنجه نرم می‌کنند. فرآیند درمان‌های متعدد و شکست‌های مکرر می‌تواند این فشارهای روانی را دوچندان کند و گاهی به جایی می‌رسد که زن احساس بی‌ارزشی می‌کند. این مشکلات روانی، نه تنها بر روحیه فرد تأثیر می‌گذارد، بلکه ممکن است به مشکلات در روابط زناشویی و انزوای اجتماعی منجر شود. نگاه جامعه به ناباروری همچنان به‌عنوان یک مشکل زنانه است و بسیاری از زنان تحت فشارهای اجتماعی و خانوادگی قرار می‌گیرند. سرزنش‌ها و نگاه‌های قضاوت‌آمیز، حتی در بسیاری از خانواده‌ها و جمع‌های اجتماعی، این زنان را در موقعیتی دشوار قرار می‌دهد و این فشارهای اجتماعی به‌طور قابل‌توجهی بر سلامت روانی و کیفیت زندگی آنان تأثیر می‌گذارد.3 چالش‌های اقتصادی نیز مسئله مهمی است. هزینه‌های بالای درمان ناباروری برای بسیاری از خانواده‌ها غیرقابل‌تحمل است. بیشتر بیمه‌ها تنها بخشی از هزینه‌های درمان را پوشش می‌دهند یا اصلاً پوشش مناسبی برای این درمان‌ها ندارند، که این خود یکی از عوامل اصلی بی‌پولی و استرس‌های اقتصادی است. بسیاری از زنان ممکن است به دلیل ناتوانی در تأمین هزینه‌ها، درمان‌های لازم را نیمه‌تمام بگذارند. در این شرایط، طرح بیمه مادران باردار و پوشش بیمه‌ای برای درمان ناباروری می‌تواند تا حد زیادی از این فشارها بکاهد.
طرح بیمه رایگان مادران باردار، که به‌ویژه برای زنان بدون پوشش بیمه‌ای به اجرا در می‌آید، می‌تواند به‌عنوان یک حمایت بزرگ در کاهش هزینه‌های پزشکی و درمانی برای خانواده‌ها عمل کند. این طرح، نه‌تنها موجب کاهش هزینه‌های درمان ناباروری می‌شود، بلکه به مادران باردار این فرصت را می‌دهد که بدون نگرانی از هزینه‌ها، مراقبت‌های پزشکی ضروری را دریافت کنند. علاوه بر این، این بیمه برای فرزندان آن‌ها نیز تا پنج سالگی ادامه دارد که می‌تواند فشارهای اقتصادی را کاهش دهد.4
همچنین حمایت‌های عاطفی از سوی همسران و خانواده‌ها می‌تواند نقش بزرگی در کاهش این فشارها ایفا کند. آگاهی از مشکلات جسمی و روانی این دوره و تلاش برای درک شرایط یکدیگر، کمک شایانی به کاهش آسیب‌های روانی وارد به زن می‌کند.
- بیشتر بخوانید: مادران باردار و بیمارستان‌های دولتی
منابع:
به گزارش مهدیه سادات نقیبی؛ خبرنگار
