زنانِ پرستار با وجود عهده‌دار بودن 75 درصد از خدمات مراقبتی مراکز درمانی کشور، معیشت مطلوبی ندارند و خودشان اغلب به عارضه‌های جسمیِ ‌نیازمندِ مراقبت و پرستاری، گرفتار می‌شوند.

به گزارش متادخت، بخش درمان، اصلی‌ترین نیروی کار خود را پرستاران زن می‌داند. رسالتی که بیشتر بر دوش بانوان سنگینی می‌کند اما بررسی‌های میدانی نشان می‌دهد این قشر این روزها با مشکلات متعدد از پرداختی‌های پایین تا محیط‌های کاری غیرحامی ‌رنج می‌برد.

مشقتی که روحیه حمایتی زن قادر به پذیرش آن است

پناه بیمار در سخت‌ترین شرایط خود به پزشک و پرستار است. چنانکه تجربه همگی ماست اغلب بعد از ویزیت پزشک و ارائه دستورات لازم این پرستاران هستند که شبانه روز بر بالین بیمار حاضر می‌شوند.

سال گذشته معاون پرستاری وزارت بهداشت با بیان اینکه 75 درصد پرستاران ایرانی را بانوان و 25 درصد را آقایان تشکیل می‌دهند و همچنین درحال حاضر ما با کمبود پرستارمواجه هستیم، افزود: «کمبود پرستار یک‌ مسئله جهانی است،در جهان 28 میلیون نفر کادر پرستاری داریم اما نیاز جهان 34 میلیون نفر است یعنی با کمبود 6 میلیون پرستار در جهان مواجه هستیم.

وی تصریح کرد: از سوی دیگر پرستاران نقش‌های متنوعی در نظام سلامت ایفا می‌کنند و با توجه به اینکه تا 30 سال آینده یک چهارم جمعیت سالمند می‌شوند جایگاه آن‌ها در نظام سلامت باید ارتقا یابد»‌.[1]

این اظهارات گویای این واقعیت است که پرستاران اغلب بیش از ظرفیت کاری تعریف شده ملزم به ارائه خدمت هستند. موضوعی که به دلیل روحیه حمایتی، دقت و ظرافت در کار و مهربانی در پرستاران «زن» نمود بیشتری دارد.

یکی از پرستاران بیمارستان لقمان در این خصوص گفت: «ما تلاش می‌کنیم اضطراب و ناراحتی بیمار و همراهان وی را کاهش دهیم و تا می‌توانیم با آگاه‌ رسانی کمک کنیم تا با بیماری راحت‌تر کنار بیایند.

این پرستار به یاد دارد که زن 40 ساله‌ای برای عمل جراحی به بیمارستان مراجعه کرده بود و چون همراه نداشت، او و همکارانش تلاش می‌کردند به او دلداری داده و مرتب رسیدگی کنند.»

اما چنانکه ذکر آن رفت تعداد پرستاران حتی با ظرفیت درمانی کشور همخوانی ندارد و گاهی یک پرستار دو شیفت شبانه روز را می‌پذیرد. همچنین آمار تعداد بیمارستان‌ها و تخت‌های بستری در ایران حاکی از آن است که تعداد 1054 بیمارستان تا سال 1401 در کشور وجود داشته که در این بیمارستان‌ها تعداد 159 هزار و 697 تخت، برای بستری بیماران وجود دارد.[1] با توجه به رقم مراجعه به بیمارستان‌ها، پرستاران از سختی و سنگینی کار خود گله‌مندند.

حتی کارهای سخت به پرستاران زن سپرده می‌شود

یکی از پرستاران درمانگاهی در تهران گفت: «متاسفانه کارهای سخت هم به پرستاران زن سپرده می‌شود و به ویژه در بخش اورژانس کارها طاقت‌فرسا و گاهی آسیب زننده است».

وی افزود: «به عنوان مثال گاهی ممکن است پرستار زن کارهای یک بیمار مرد را انجام دهد و یا مجبور به رسیدگی به زن بیمارِ سنگین وزنی شود که مجموع این شرایط موجب شده تا پرستاران دلسوز اغلب عارضه‌های مختلف جسمی ‌از کمردرد و پادرد و حتی عارضه‌های روحی مانند افسردگی داشته باشند».

این پرستار معتقد است در مقایسه با کار سنگین دریافتی پرستار تغییری نمی‌کند. بسته به اینکه بیماری که تحت مراقبت اوست باید وظیفه خود را انجام دهد و حتی با وجود همکاری خدمه و پرستاران مرد باز هم این شغل بسیار سخت و برای بدن زنان آسیب زننده است.

• بیشتربخوانید: درد و دل مادران باردار از بیمارستان‌های دولتی

اهانت شنیدن بخشی از کار پرستاری است!

به منظور کاهش فشار کاری پرستاران اقدامات مقطعی انجام می‌شود. به عنوان مثال ظرفیت پذیریش دانشگاه‌ها در کنکور امسال افزایش یافته است. منابع انسانی وزارت بهداشت اعلام کرد که امسال از ۲۷هزار مجوز استخدامی‌ جدید وزارت بهداشت، ۹۵۰۰ نفر پرستار خواهند بود.[2] اما در مجموع فعلاً نسلی از پرستاران درگیر مشکلات معیشتی و سختی کار هستند. اغلب از تأخیر در پرداخت خود و پرداخت‌های بی‌تناسب با شرایط کاری گله‌مندند. موضوعی که حتی موجی از مهاجرت پرستاران را به وجود آورده است.

نه تنها به دلیل سختی کار که مشکلات متعدد جسمی‌ و روحی را برای آن‌ها به دنبال دارد از سوی اعضای خانواده ملامت می‌شوند بلکه محیط‌های کاری نیز سراسر توقعات متعدد از پرستار زن است.

یکی ازپرستاران در این خصوص گفت: «ما عادت داریم که برخوردهای بدی از سوی همراهان بیماران ببینیم. هر چند برخی از مراجعان منطقی و مؤدب برخورد می‌کنند اما برخی بیماران یا همراهان آن‌ها رفتار درستی ندارند».

وی که در بیمارستان لاله فعالیت دارد، اضافه کرد: «تصور می‌شود به دلیل پرداخت پول، پرستار در حکم خدمه باید در خدمت بیمار باشد و مرتب رسیدگی کند در حالی که پرستار طبق دستور پزشک و شرایط بیمار وضعیت او را چک می‌کند».

این پرستار افزود: «برخی همراهان مراجعه کننده به این بیمارستان با بی‌احترامی ‌به پرستارها آن‌ها را آزار می‌دهند. به عنوان مثال اگر پرستاری آراسته و تمیز و مرتب باشد، نگاه درستی ندارند و این تصور وجود دارد که پرستار خوب باید به هم ریخته و نامرتب باشد».

این اظهارات در حالی است که بیمارستان‌ها و مراکز درمانی بارها و بارها درگیری پرستار با بیمار و همراهان او را تجربه کرده است. موضوعی که آثار مخرب آن برای پرستاران زن به مراتب بیشتر است و آن‌ها را از شغلی که دارند دلزده می‌کند.

نتیجه چنین فرایندی که از حجم کار و پرداختی آغاز شده تا فرهنگ‌سازی نسبت به جایگاه پرستار موجب شده تا این شغل حتی با وجود علاقه‌مندی، انتخاب دختران جوان نباشد. موضوعی که کمبود پرستار در کشور را در همان وضعیت سابق خود باقی می‌گذارد.

کارِ خانه بعد از پرستاری، تیر خلاص آخر

پرستاران زن با وجود سختی کار بیشتر به بیماران احساس امنیت می‌دهند. اما انتظار از آن‌ها محدود به کار بیرون از خانه نیست.

یکی از پرستاران می‌گوید: برای اینکه شغل خود را حفظ کند و همسر و فرزندانش راضی باشند از خواب و استراحت خود می‌زند. او بعد از شیفت‌کاری به سرعت به خانه می‌رود و غذای بچه‌ها را آماده می‌کند. لباس‌ها را می‌شورد و خانه را مرتب می‌کند. به گفته این پرستار در واقع نقش حامی ‌و مراقب برای پرستاران زن دوبار در روز تکرار می‌شود. اما متاسفانه با کمترین کوتاهی هم در خانه هم محیط کار اعتراض می‌کنند. وی معتقد است کمی ‌همدلی اطرافیان می‌تواند از سختی کار پرستاری بکاهد اما هیچ کجا چنین آموزشی برای شغل‌های سختی مانند پرستاری به جامعه داده نمی‌شود.

تصویر پرستاری که بعد از مراقبت از بیماران خود به خانه می‌رود و به حدی در هم شکسته است که خود به مراقبت احتیاج دارد، این روزها در درهای خروجی هر بیمارستانی قابل مشاهده است.

منابع: 

[1] https://amarfact.com/statistics/status-statistics-of-hospitals-and-inpatient-beds-in-iran/

[2] https://www.eghtesadnews.com/fa/tiny/news-722019

✍🏻به گزارش ونوس بهنود، روزنامه‌نگار